Ландратура Санкт-Петербургской губернии: штат, функции, место в системе управления (mатериалы к исследованию)

The article focuses on the institution of the landrat, i.e. one of the lower levels of local self-government in Russia which briefly functioned in the country following the administrative reform of Peter I. Its inclusion in the Tsar’s design was motivated by the institution of the same name which had functioned in the Baltic provinces of Sweden, ceded to Russia after the Great Northern War. The introduction of the landrat into a purely Russian system of local government was done against the backdrop of a contradictory and normatively uncertain legal order and was sensitive to regional variation in practice. The author seeks to reconstruct the institution of the landrat in the Saint Petersburg governorate on the basis of a document he uncovered, the “Register of landrat officials and commissars of the Saint Petersburg governorate” of 1717, and from incomplete information available in several extant documents and published sources. The article offers a general assessment of the role and position of the landrat in the administrative structure of Russia during the reign of Peter I, and an attempt to collate the similarities and differences in the organisation of the Saint Petersburg and Siberia governorates. The article provides preliminary generalisations on the available material, expected to serve as a basis for a monograph on the history of the landrat in Russia more generally.

Статья посвящена исследованию института ландратов – одного из низовых звеньев местного государственного управления в России, недолго просуществовавшего в период административных реформ Петра I. Общая идея его создания появилась в планах царя под влиянием одноименного института, действовавшего в Прибалтийских провинциях Швеции, завоеванных Россией в ходе Великой Северной войны. Внедрение ландратуры в собственно русскую систему местного управления отличалось наличием противоречивой и нормативно неопределенной законодательной проработки и региональной спецификой практического функционирования. Автор, на основе выявленного им документа: «Именной росписи ландратам и камисарам Санкт-Питербургской губернии» 1717 г. и отрывочных сведений, имеющихся в немногочисленной литературе и в опубликованных источниках, предпринял попытку реконструкции института ландратуры в Санкт-Петербургской губернии. В статье дается общая оценка роли и места ландратской системы в структуре госуправления Петровского царствования, проводятся сравнения организационного сходства и различия санкт-петербургской и сибирской ландратуры. Статья носит характер предварительного обобщения имеющегося материала для создания труда по истории ландратуры в общероссийском масштабе.Artykuł jest poświęcony badaniom nad instytucją landrata, czyli jednego z niższych szczebli samorządu lokalnego w Rosji, która istniała przez krótki czas w okresie reform administracyjnych Piotra I. Pomysł jej powołania pojawił się w planach cara pod wpływem instytucji o tej samej nazwie, funkcjonującej w prowincjach nadbałtyckich Szwecji, które zostały zdobyte przez Rosję w trakcie Wielkiej Wojny Północnej. Wprowadzenie landratury do czysto rosyjskiego systemu samorządu lokalnego charakteryzowało się sprzecznym i normatywnie niepewnym studium prawodawczym oraz specyfiką regionalną w praktycznym funkcjonowaniu. Autor na podstawie ujawnionego przezeń dokumentu „Spis imienny landratów i komisarzy guberni sankt-petersburskiej” z 1717 r. oraz informacji fragmentarycznych, obecnych w nielicznych dokumentach i opublikowanych źródłach, podjął próbę zrekonstruowania instytucji landratury w guberni petersburskiej. Artykuł zawiera ogólną ocenę roli i miejsca landratury w strukturze zarządzania państwem za panowania Piotra I, jak również zostają zestawione ze sobą podobieństwa i różnice organizacyjne landratury petersburskiej oraz syberyjskiej. Artykuł ma charakter wstępnego uogólnienia dostępnego materiału, który posłuży do stworzenia pracy o historii landratury w skali ogólnorosyjskiej.