Przeszłość we współczesności. O ukraińsko-rosyjskiej recepcji "Ogniem i mieczem" Jerzego Hoffmana

The article is a reconstruction of the Ukrainian-Russian reception of Jerzy Hoffman’s With Fire and Sword movie. In the description of the reception of ecranisation behind the eastern border of Poland, the voices of experts – critics and historians of cinema, as well as non-professional audiences were used. The participation of this film in the formation of the attitude of Ukrainians to the common pages of 17th-century history was also subjected to reflection. Hoffman’s With Fire and Sword not only influenced the transformation of the way of reading the novel which is its literary basis, moving its reception from assessing historical credibility to displaying the entertainment values of the work, but also initiated the re-evaluation of the image of one of the controversial events of Polish-Ukrainian history in the spirit of searching for what unites both nations.

Artykuł stanowi rekonstrukcję ukraińsko-rosyjskiej recepcji filmu Ogniem i mieczem Jerzego Hoffmana. W opisie odbioru ekranizacji za wschodnią granicą Polski wykorzystano zarówno głosy ekspertów – krytyków i historyków kina, jak i nieprofesjonalnych odbiorców. Refleksji został również poddany udział tego filmu w formowaniu stosunku Ukraińców do wspólnych kart siedemnastowiecznej historii. Hoffmanowskie Ogniem i mieczem nie tylko bowiem wpłynęło na przemianę sposobu czytania powieści będącej jego podstawą, przesuwając jej recepcję od ocen wiarygodności historycznej ku eksponowaniu walorów rozrywkowych utworu, ale też zainicjowało przewartościowanie obrazu jednego ze spornych wydarzeń polsko-ukraińskiej historii w duchu poszukiwań tego, co łączy oba narody.