Problematyka zachowania tradycyjnej zabudowy wiejskiej, świadectwa tożsamości regionalnej na przykładzie Małopolski. Wybrane zagadnienia i problemy

Tradycyjna polska architektura drewniana zanika. Przyczyny tego zjawiska są różne, największe jednak zagrożenie spowodowane było (zanik tradycyjnej zabudowy ludowej trwa od dziesięcioleci) i jest, czynnikami o ekonomicznospołecznym charakterze. Praca podejmuje problematykę zasad wyodrębniania regionów architektonicznych, charakterystycznych dla obszaru Małopolski. Autor podjął próbę syntetycznego wyodrębnienia cech związanych z tutejszą architekturą drewnianą. Ukazano wybrane przykłady obiektów z analizowanego obszaru, istniejące czy to w formie chronionych obiektów w muzeach na wolnym powietrzu, czy jako przykład nowego osiedla, powstałego w oparciu o tradycyjne wzory. Zarówno jedna, jak i druga forma ochrony jest bardzo cenna z punktu widzenia możliwości przekazania następnym pokoleniom tradycji budowlanych omawianego obszaru. Wnioski sformułowane na końcu dotyczą zarówno legislacji, której zasady muszą być stale doprecyzowywane, by straty pozostałych jeszcze In situ obiektów były jak najmniejsze, jak też innych, równie ważnych problemów, z których wymienić należy: propagowanie, badanie, inwentaryzowanie tradycyjnej, ludowej architektury drewnianej Małopolski.

The traditional Polish wooden architecture is disappearing. The causes of this phenomenon are different. However, the biggest threat has been (the disappearance of traditional folk housing has been lasting for decades) and is caused by the factors of the economic and social nature. This thesis deals with issues of the rules of isolating architectural regions characteristic for Malopolska areas. The author made an attempt of a synthetic separation of the features connected with the local wooden architecture. Chosen examples of buildings from the analyzed area were shown, existing in forms of outdoor museums or as an example of a new housing estate which was built based on the traditional design. Both, the first and the second form of protection is very valuable from the point of view of the possibility of passing the constructional tradition of the discussed area to further generations. The conclusions at the end concern both the legislation, which rules have to be elaborated constantly so that the losses of the remaining In situ buildings were as small as possible, and other, just as important problems, from which we should mention: propagation, examination, and cataloguing of folk wooden architecture of Malopolska.