Conditions for the development of employee representation in corporate governance in European countries

Przedmiot badań: Reprezentacja pracownicza w organach nadzoru korporacyjnego posiada już ugruntowaną pozycję w krajach europejskich. Odnosi się to bardziej do dualistycznego modelu nadzoru, z radą nadzorczą i zarządem, niż do modelu monistycznego z radą dyrektorów. Na rozwój takiego przedstawicielstwa wywierają wpływ władze UE, realizując długofalowe procesy harmonizacji występujących w krajach członkowskich rozwiązań. Rozwój takiego przedstawicielstwa dokonuje się również w krajach skandynawskich pod wpływem realizowanych w tych krajach procesów demokratyzacji. W kilku jednak krajach obserwujemy procesy ograniczania takiego przedstawicielstwa i ma to związek z uwarunkowaniami politycznymi (umacnianiem się partii prawicowych) i trudną sytuacją gospodarczą, spowodowaną kryzysem finansowym z 2008 r. Cel badawczy: Celem opracowania jest identyfikacja czynników mających wpływ na zmiany zakresu takiego przedstawicielstwa, a także określenie ich skuteczności na wybranych przykładach. Metoda badawcza: Dla osiągnięcia wyżej wymienionego celu badawczego zastosowano metodę krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz odpowiednich aktów prawnych. Analizą objęto m.in. teksty publikowane w renomowanych czasopismach dotyczących stosunków pracy (European Journal of Industrial Relations, Industrial Relations Journal), analizowano także problemy z perspektywy prawnej (Journal of Comparative Law Study). Wyniki: Można ogólnie stwierdzić, że istniejące w ostatnich dziesięcioleciach uwarunkowania sprzyjały rozwojowi bądź umacnianiu się przedstawicielstwa załogi w organach nadzoru korporacyjnego. Pozytywnie należy ocenić próby harmonizacji przedstawicielstwa załogi w nadzorze podejmowane przez władze UE, chociaż ich formalny rezultat jest stosunkowo skromny i ogranicza się głównie do statutu spółki europejskiej. Pozytywne zmiany zaobserwować można było również w krajach skandynawskich, gdzie istniejące uwarunkowania, w tym głównie procesy demokratyzacji, wymusiły modyfikację modelu monistycznego poprzez stworzenie możliwości włączenia do rady dyrektorów przedstawicielstwa załogi. Jednocześnie w wielu krajach zaobserwować można presję na ograniczanie udziału przedstawicielstwa załogi w nadzorze bądź na jego eliminację.

Background: Employee representation in corporate governance bodies already has an established position in European countries. It refers to the two-tier model of governance, with the supervisory board and management board rather than the one-tier model with a board of directors. The development of such representation is influenced by the EU authorities implementing long-term processes to harmonize solutions in member states. Such representation has also been developed in the Nordic countries under the influence of democratization processes. However, in several countries, the processes of limiting such representation can be observed, and this is related to the political conditions (the strengthening of right-wing parties) and a difficult economic situation caused by the 2008 financial crisis. Research purpose: The purpose of the study is to identify factors that affect changes in the scope of such representation, as well as to determine their effectiveness based on selected case studies. Methods: In order to achieve the research objective, a critical analysis of the subject literature and appropriate legal regulations was used. The analysis covered, among others, texts published in renowned journals concerning industrial relations (European Journal of Industrial Relations, Industrial Relations Journal), while problems from the legal perspective (Journal of Comparative Law Study) were also analyzed. Conclusion: It can generally be stated that conditions in recent decades have fostered the development or strengthening of employee representation in corporate governance bodies. The attempts to harmonize employee representation in governance made by the EU authorities should be assessed positively, although their formal results are relatively modest and are limited primarily to the European Company Statute. Positive changes can also be observed in the Nordic countries, where the existing conditions, including primarily the democratization processes, forced the modification of the one-tier model by creating the possibility of including employee representation on the board of directors. At the same time, pressure can be observed in many countries to limit or eliminate employee representation in governance.