Budowa geologiczna i ewolucja torfowiska węglanowego Bagno Staw w Poleskim Parku Narodowym

Torfowisko Bagno Staw i Bagno Bubnów tworzą jeden z największych zwartych kompleksów torfowisk węglanowych we wschodniej Polsce. Głównym celem podjętych w tym rejonie badań było określenie warunków rozwoju torfowiska, odtworzenie paleomorfologii podłoża oraz kierunków sukcesji litofacjalnej. Na podstawie szczegółowego studium paleośrodowiskowego, bazującego na wielowskaźnikowej analizie osadów biogenicznych, obejmującej analizy sedymentologiczne, fizykochemiczne, makroszczątków roślinnych oraz datowania radiowęglowe, uzyskano nowy jakościowo materiał badawczy, dający podstawę do rozważań nad morfogenezą i ewolucją alkalicznych obiektów mokradłowych Polesia Lubelskiego. Wyniki analiz wskazują na: (1) bardzo urozmaiconą paleorzeźbę z licznymi odrębnymi basenami sedymentacyjnymi wypreparowanymi w węglanowym podłożu, (2) późnoglacjalny wiek najstarszych osadów biogenicznych, (3) duże zróżnicowanie litofacjalne osadów w profilu głębokościowym przy niewielkim zróżnicowaniu lateralnym, dokumentujące dwie fazy limniczne przedzielone fazami sedentacji torfowej. Sukcesja torfowiskowa postępowała od fazy mechowiskowej do fazy turzycowiskowej i turzycowiskowo-mechowiskowej.

The fen of Bagno Staw, along with the fen of Bagno Bubnów, form one of the most dense complexes of alkaline fens in Eastern Poland. The main objective of this study was to determine the conditions for the development of the fen of Bagno Staw, to reconstruct the paleomorfology of the substrate and to establish the main directions of litofacial succession. Research material new in terms of quality was obtained on the basis of a detailed paleoenvironmental study based on multivariate analysis of biogenic sediments, which involves: sedimentological, physicochemical, plant macrofossils and radiocarbon dating analyses. The material provides the basis for reflections on the morphogenesis and evolution of alkaline wetlands in Lublin Polesie. The results of the analysis indicate that: (1) a very varied substratum form with numerous separate sedimentary basins developed in the carbonate substrate, (2) the oldest biogenic sediments are from the Late Glacial, (3) there is a large differentiation of litofacial deposits in the depth profile, with little differentiation in the horizontal profile, documenting the two limnic phases which are separated by peat deposits. Plant succession progressed from a moss-peat phase to a sedge peat and sedge-moss peat phase.