Warszawa przełomu wieków to miasto pełne kontrastów. Z jednej
strony przeobrażenia polityczne, społeczne, gospodarcze i ekonomiczne wpływały na rozwój aglomeracji miejskiej, z drugiej natomiast zauważa się narastanie problemów, które można określić, jako patologie społeczne. Z pewnością do nich można zaliczyć
zjawisko bezdomności. Na ulicach XIX-wiecznej stolicy można było zauważyć wielu włóczęgów, żebraków, tułaczy, pijaków, prostytutki, często też dzieci, nie mających dachu nad głową. Chcąc zainteresować szersze środowisko losem tych ubogich, przedstawiano ich trudną sytuację, opisując ją w codziennej prasie, w publikowanych na łamach dzienników felietonach czy kronikach. Szukano także rozwiązań dla niedoli ludzi dotkniętych bezdomnością, tworząc dla nich m.in. czasowe przytułki, organizując
miejsca pracy, tanie kuchnie czy herbaciarnie. Jedną z inicjatorek powstania przytułków noclegowych dla najuboższych w Warszawie była założycielka Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Cierpiących, Kazimiera Gruszczyńska. Dzięki jej staraniom, losem osób bezdomnych na terenie Warszawy, udało się zainteresować
arystokrację, także działaczy społecznych oraz urzędników rządowych. W wyniku wspólnie pojętych działań, z inicjatywy Matki Kazimiery, w stolicy utworzono pięć przytułków dla najuboższych: na Pradze, na Szerokim Dunaju, na Pańskiej oraz na
Solcu. We wszystkich przytułkach bezdomnymi opiekowały się siostry franciszkanki od cierpiących. Praca sióstr franciszkanek od cierpiących w przytułkach zakończyła się wraz z przybyciem do Warszawy generała Iosifa Władimirowicza Hurki. Wówczas odebrano
siostrom możliwość zajmowania się tymi biedakami, skonfiskowano inwentarz, a zarząd nad placówkami przejęła żona generała. Dla bezdomnych zbudowano przemyślane
przytułki noclegowe, utworzono tanie kuchnie oraz dano możliwość podejmowania drobnych prac zarobkowych. Po części opieką nad „ludźmi ulicy” zajęli się także albertyni.
Warsaw at the turn of the centuries was a city full of contrasts. On the one hand, political, social and economic transformations influenced the development of the urban agglomeration, on the other, there was a growing problem that can be described as social pathologies. Certainly, the phenomenon of homelessness was one of them. In the streets of the nineteenth century capital, one could see many tramps, beggars, wanderers, drunkards, prostitutes, often children who had no roof over their heads. To interest wider circles in the fate of these poor people, their difficult situation
was presented in the daily press, in the published articles and chronicles. Solutions were also sought by creating temporary shelters, organizing workplaces, cheap kitchens or tea rooms. One of the initiators of the creation of shelters for the poorest in partition-era Warsaw was the founder of the Congregation of the Franciscan Sisters of Suffering, Kazimiera Gruszczyńska. Thanks to her efforts, wider circles of aristocracy, social activists and government officials became interested in the fate of homeless
people in Warsaw. As a result of joint actions, at the initiative of Mother Kazimiera, five poorhouses were created in the capital: in Praga, in Szeroki Dunaj, Pańska Street
and Solec. In all the shelters the homeless were looked after by the Franciscan Sisters of Suffering. The work of the Franciscan Sisters of Suffering in the shelters ended with the
arrival of General Iosif Vladimirowicz Hurko to Warsaw. At that time, the sisters were deprived of the opportunity to take care of the poor people, the inventory was confiscated, and the management of the facilities was taken over by the General’s wife. Overnight shelters and cheap kitchens were built for the homeless, and they were given the opportunity of undertaking small profitable jobs. In part, Albertine Brothers took care of “street people”.
