Więź psychospołeczna w cyklu życia rodziny na podstawie badań małżonków

Życie małżeńskie obejmuje kilka etapów, na których kobieta i mężczyzna mają do zrealizowania konkretne zadania. Niniejszy artykuł podejmuje tematykę więzi psychospołecznej w rodzinie na różnych etapach jej życia. Docelowo artykuł zmierza do postawienia wniosków z badań oraz sformułowania wskazań pastoralnych w zakresie towarzyszenia małżonkom i rodzicom w rozwoju ich więzi psychospołecznej na różnych etapach w cyklu życia rodziny. W pierwszej części prezentuje podstawy teoretyczne podjętego zagadnienia, a także opisuje grupę badawczą i metodologię badań. Badania objęły grupę 345 osób zamieszkujących diecezję sandomierską. Badania przeprowadzono za pomocą metody sondażu diagnostycznego. W drugiej części ukazuje wyniki badań dotyczących jedności intelektualnej, decyzyjnej i działaniowej małżonków w poszczególnych fazach cyklu życia rodziny. Uzyskane wyniki badań potwierdziły założenie, że etap w cyklu życia rodziny przyczyna się do częstotliwości i jakości (tematyki) podejmowanej rozmowy ze współmałżonkiem oraz częstotliwości i jakości rozmowy rodziców z dziećmi. Pod uwagę wzięto również to, kto w rodzinie respondentów podejmuje ważne decyzje dotyczące dzieci oraz jakie formy spędzania czasu wolnego preferują badani. Wyniki potwierdziły założenie, że etap życia rodziny oddziałuje na ich jedność intelektualną, częściowo decyzyjną i działaniową małżonków. Niewielki odsetek badanych zadeklarował, że nie podejmuje ważnych rozmów ze współmałżonkiem, a wśród nich najwięcej stanowili ankietowani na etapie z małymi dziećmi (6,5%). Wykazano, że tematyka podejmowanych rozmów ze współmałżonkiem jest najbardziej zróżnicowana między małżeństwami w pierwszej fazie M (małżeństwo bez dzieci) i ostatniej PG („faza pustego gniazda”), a badanymi będącymi na etapach RMD (rodzina z małymi dziećmi), RPS (rodzina z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym) i RD (rodzina z dziećmi dorastającymi), co wiąże się z dostosowaniem tematów rozmów do występujących zadań rozwojowych, różnych na poszczególnych etapach w cyklu życia rodziny. Najsilniejszą jedność intelektualną rodziców z dziećmi odnotowano w fazie z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym. Wskazano zatem na działania w zakresie duszpasterstwa rodzin, które mogą być wsparciem dla rozwoju więzi psychospołecznej małżonków, zwłaszcza tych, którzy posiadają małe dzieci. Formą towarzyszenia tym parom mogą być rekolekcje weekendowe dla małżeństw, konferencje oraz dni skupienia, w ramach których akcentowana będzie potrzeba dialogu małżeńskiego i rodzinnego. Istotne również wydaje się uwzględnienie tematyki odpowiedzialnego rodzicielstwa, która rzadko jest podejmowana przez małżonków w rozmowach niezależnie od etapu życia rodziny. Zasadne wydaje się uwzględnianie w duszpasterstwie znaczenia małżeńsko-rodzinnej więzi psychospołecznej poprzez ukierunkowanie troski pastoralnej na wspieranie małżonków w docenieniu małżeńskiego i rodzinnego dialogu. Stąd pomocne może okazać się wzajemne towarzyszenie par będących na różnych etapach oraz aktywizacja i wymiana doświadczeń.

Married life involves several phases in which a woman and a man have specific tasks to accomplish. This article deals with the subject of the psychosocial bond in the family at different phases of its life. Ultimately, the article aims to draw conclusions from the research and formulate pastoral recommendations in the field of accompanying spouses and parents in the development of their psychosocial bond at different phases in the family life cycle. The first part presents the theoretical basis of the issue and describes the study group and research methodology. The research included a group of 345 people living in the Sandomierz diocese. The research was carried out using the method of diagnostic survey. The second part presents the results of research on the intellectual, decision-making and action unity of spouses in the different phases of the family life cycle. The obtained research results confirmed the assumption that the phase in the family life cycle contributes to the frequency and quality (subject matter) of the conversation with the spouse as well as the frequency and quality of conversations between parents and children. It was also taken into account who in the respondents' family makes important decisions about children and what forms of spending free time are preferred by the respondents. The results confirmed the assumption that the phase of the family life influences the intellectual, partially decision-making and action unity of spouses. A small percentage of the respondents declared that they did not undertake important conversations with their spouse, and the majority of them were respondents at the phase with young children (6.5%). It was shown that the topics of the conversations undertaken with the spouse varied the most between married couples in the first phase M (marriage with no children) and the last phase PG („empty nest phase”), and respondents who are at the RMD (family with young children), RPS (family with pre-school and school-age children) and RD phases (family with children growing up), which is related to the adaptation of the topics of conversation to the developmental tasks occurring, which differ at different phases in the family life cycle. The strongest intellectual unity between parents and children was noted in the phase with pre-school and school children. Therefore, activities in the field of pastoral care of the family were indicated, which may support the development of psychosocial bonds of spouses, especially those who have young children. A form of accompaniment for these couples could be weekend retreats for marriages, conferences and days of recollection, in which the need for marriage and family dialogue would be emphasized. It also seems important to include the topics of responsible parenthood, which is rarely addressed by spouses in conversations regardless of the stage of life of the family. It seems reasonable to take into account in pastoral care the importance of the marital-family psychosocial bond by directing pastoral care to support spouses in appreciating marital and family dialogue. Hence, the mutual accompaniment of couples who are at different phases as well as the activation and exchange of experiences may be helpful.