Struktura organów spółdzielni w świetle przepisów ustawy z dnia 29 października 1920 r. o spółdzielniach na przykładzie Spółdzielni Spożywczej Pracowników Państwowych i Komunalnych w Końskich

The cooperative movement in Poland began to take shape in the 19th century. The principles of its operation were governed by the laws of the three partitioning powers, which resulted in the dissimilar development of cooperative entities. After regaining of independence by Poland, such a status quo resulted in numerous problems and became the reason for intensified legislative work. The provisions of law were unified on 29th October 1920 when the Lower House of the Polish Parliament (Sejm) passed the Act on cooperatives. One of the cooperatives that had to adjust their activity to the newly introduced principles was the Cooperative of the Workers of State and Municipal Food Industry (Spółdzielnia Spożywcza Pracowników Państwowych i Komunalnych) in Końskie. Its members adjusted the organisation and activity of their cooperative to the provisions of the Act on cooperatives on the power of the annual general meeting held on 27th November 1921. The statute approved on that date contained provisions harmonised with the principles expressed in the Act and referring to the structure of the organs (managing board, supervisory board, and general meeting), their composition, the manner of appointing members and their operation, moreover fine-tuning them in certain areas, e.g. the drafting of the report from the cooperative’s operation in the previous budget year.

Ruch spółdzielczy na ziemiach polskich zaczął się kształtować w XIX w. Zasady jego funkcjonowania regulowało prawo zaborcze, co spowodowało niejednolity rozwój tego rodzaju podmiotów. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości generowało to liczne problemy i stało się powodem wzmożonych prac legislacyjnych. Do ujednolicenia przepisów prawa doszło 29 X 1920 r. w związku z uchwaleniem przez Sejm ustawy o spółdzielniach. Jednym ze zrzeszeń, które musiało dostosować swoją działalność do nowo wprowadzonych zasad była Spółdzielnia Spożywcza Pracowników Państwowych i Komunalnych w Końskich. Jej członkowie dostosowali organizację i działalność zrzeszenia do postanowień ustawy o spółdzielniach mocą decyzji walnego zgromadzenia z 27 listopada 1921 r. Uchwalony wówczas statut zawierał postanowienia zgodne z zasadami wyrażonymi w ustawie odnoszące się do struktury organów (zarządu, rady nadzorczej oraz walnego zgromadzenia), ich składu, sposobu powoływania członków oraz funkcjonowania, a w pewnych aspektach je doprecyzowywał, jak na przykład w zakresie sporządzania sprawozdania z czynności spółdzielni za poprzedni rok obrotowy.

Die Entwicklung der Genossenschaftsbewegung begann auf den polnischen Gebieten bereits im 19. Jahrhundert. Ihre Regeln wurden von den Gesetzen der Teilungsmächte bestimmt, was zu einer inkohärenten Entwicklung von Institutionen dieser Art führte. Dies brachte nach der Wiederherstellung der Staatlichkeit Polens etliche Probleme mit sich und wurde deshalb zum Feld intensiver legislatorischer Arbeit. Die Vereinheitlichung der Rechtsvorschriften brachte letztendlich das vom Sejm verabschiedete Gesetz über die Genossenschaften vom 29.10.1920 mit sich. Eins der Verbände, das seine Tätigkeit den neuen Regeln anpassen musste, war die Lebensmittelgenossenschaft der Staatlichen und Kommunalen Arbeiter in Końskie. Ihre Mitglieder änderten die Struktur und den Tätigkeitsumfang der Genossenschaft nach den Bestimmungen des Gesetzes mit dem Beschluss der Generalversammlung vom 27. November 1921. Die damals beschlossene Satzung beinhaltete die dem Gesetz entsprechenden Bestimmungen zur Struktur der Genossenschaftsorgane (des Vorstandes, des Aufsichtsrates und der Generalversammlung), über deren Zusammensetzung, deren Berufung und Funktionsweise, und auf manchen Feldern formulierte die Bestimmungen klarer, wie zum Beispiel bezüglich der Erstellung des Tätigkeitsberichtes für das vergangene Umsatzjahr.