Polska Zjednoczona Partia Robotnicza a lud pracujący miast i wsi w Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej i prawie w yborczym (1952–1989)

Od samego początku PZPR była główną strukturą zorganizowania ludu pracującego miast i wsi jako suwerena w PRL, acz ta sprawa była tylko implicite uregulowana przez prawo konstytucyjne. Expressis verbis stało się to dopiero w 1976 r. na gruncie wspólnej ordynacji do Sejmu PRL i rad narodowych z 17 stycznia oraz przepisu art. 3 Konstytucji PRL po nowelizacji z 10 lutego. Można uznać, że regulacja prawnokonstytucyjnego po-łożenia PZPR po ponad ćwierć wieku od momentu uchwalenia Konstytucji PRL znala-zła wreszcie swój pełny wyraz. Dzięki rozwiązaniu prawnemu zawartemu w tych dwóch aktach prawnych PZPR, kontrolując proces wyborczy, jednocześnie decydowała o treści stanowionego w Sejmie prawa, co odbywałoby się zgodnie z zasadą suwerenności ludu pracującego miast i wsi. Właśnie do tego sprowadzał się proces wyrażania woli suwere-na w państwie socjalistycznym, jakim był PRL, i podnoszenia tej woli do godności usta-wy. Ale ze względu na ustrojowopolityczną anachroniczność, istnienie zbyt dużego rozdźwięku z realiami PRL pod koniec lat 70. ubiegłego wieku, niedługo potem zacznie się odwrót od tej regulacji prawnej. Na gruncie rozwiązań prawnych z 6 maja 1987 r., usta-nawiających instytucje referendum ogólnokrajowego, mieliśmy do czynienia w sensie prawnokonstytucyjnym z początkiem ustanawiania nowego suwerena w miejsce ludu pracującego. W efekcie na znaczeniu musiały tracić struktury zorganizowania ludu pra-cującego z instancjami PZPR na czele. Proces ten znakomicie pogłębił się po uchwaleniu ordynacji wyborczych do Sejmu PRL i Senatu PRL z 7 kwietnia 1989 r.

From the very beginning, the PZPR was the main structure for organizing working peo-ple of cities and villages as a sovereign in the PRL, but this matter was only implicitly reg-ulated by constitutional law. Expressis verbis, it happened in 1976 on the basis of joint or-dinance of Polish People’s Republic Seym and national councils dated January 17th and the provision of Article 3 of Polish Constitution after the amendment dated 10th Feb-ruary.It can be concluded that the regulation of the PZPR legal and constitutional po-sition after more than a quarter of a century, since the Constitution of the Polish Peo-ple’s Republic was adopted, has finally found its full expression. With the legal solution contained in those two legal acts, the PZPR, while controlling the electoral process, at the same time it determined the content of the law constituted in Seym, which would be done in accordance with the principle of the sovereignty of the working people of towns and villages. That is exactly what the process of expressing the will of a sovereign in a so-cialist state like the Polish People’s Republic was, and raising that will to the dignity of a statute. But due to the systemic and political anachronism, the existence of too much dissonance with the realities of the Polish People’s Republic in the late 70s of the last cen-tury, a retreat from this legal regulation will begin soon afterwards. On the basis of le-gal solutions of 6th May, 1987, establishing the institutions of a nationwide referendum, we were dealing in the legal and constitutional sense with the beginning of the estab-lishment of a new sovereign in place of working people class. As a result, the structures of organizing the working people along with the PZPR instances had to lose their signif-icance. This process deepened greatly after the adoption of the electoral regulations for the PRL Sejm and the PRL Senate on 7th April 1989.