Zarządzanie bezpieczeństwem zasobów informatycznych rachunkowości w polskich jednostkach – wyniki badań

Współczesne funkcjonowanie jednostek w cyberprzestrzeni pokazuje, że IT, pozwalając na nieograniczone możliwości prowadzenia biznesu i rozwoju organizacyjnego, wnosi większą liczbę wewnętrznych i zewnętrznych zagrożeń w obszarze zapewnienia bezpieczeństwa zasobów informatycznych rachunkowości. Celem artykułu jest diagnoza aktualnego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa zasobów informatycznych rachunkowości w polskich jednostkach gospodarczych. W artykule przyjęto dwie hipotezy badawcze. Pierwsza stanowi, że poziom zapewnienia bezpieczeństwa zasobów informatycznych rachunkowości w różnych grupach jednostek może się znacznie różnić, pomimo że wszystkie jednostki powinny w takim sam sposób stosować się do wymogów ustawy o rachunkowości w przedmiotowym zakresie badania. Ujawnione różnice mogą wynikać z wpływu dodatkowych regulacji sektorowych. Druga zaś, że w sektorze firm prywatnych tylko biura rachunkowe i firmy audytorskie bardziej restrykcyjnie niż inne małe i średnie firmy przestrzegają przepisów dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa zasobów informatycznych rachunkowości, co wiąże się z poczuciem odpowiedzialności wobec klientów. W artykule określono podstawowe uwarunkowania funkcjonowania rachunkowości jednostek w trzech wymiarach cyberprzestrzeni. Następnie zaprezentowano wyniki badań empirycznych na temat zapewnienia bezpieczeństwa informatycznego w jednostkach gospodarczych w kontekście funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej w obszarze rachunkowości i wypełnienia wymogów ustawy o rachunkowości. Wyniki badań pokazują, w jaki sposób kierownictwo badanych jednostek kształtuje podstawowe elementy środowiska wewnętrznego, procesy komunikacji wewnętrznej i kontroli w zakresie zapewnienia ochrony zasobów informatycznych. Badania prezentują również podejście kierownictwa jednostek do różnych aspektów zarządzania ryzykiem informatycznym oraz stosowania procedur organizacyjno-administracyjnych, zabezpieczeń fizyczno-technicznych i programowych w środowisku informatycznym rachunkowości. Problemy analizowane w artykule rozpoczynają dyskusję naukową, która powinna prowadzić do opracowywania modeli teoretycznych, wskazywania skutecznych metod i narzędzi, a także wskazywania odpowiednich inicjatyw legislacyjnych. Metody badawcze wykorzystane w opracowaniu to analiza piśmiennictwa oraz regulacji w przedmiotowym zakresie, analiza wyników badań ankietowych, dedukcja i wnioskowanie.

The presence of contemporary entities in the cyber-space shows that IT offers unlimited possibilities of running a business and developing an organisation. On the other hand, it involves a greater number of internal and external threats in the area of accounting information resources security. The objective of the paper is to diagnose the current level of accounting information resources security (AIRS) assurance in Polish business entities. The paper analyses two research hypotheses. In accordance with the first one, the AIRS assurance level in various entity groups may be different, even though all entities should have implemented the same requirements of the Accounting Act in the analyzed area. The identified differences may result from the effect of additional, industry-specific regulations. The other hypothesis claims that in the private business area, accounting and auditing companies adhere to AIRS regulations more strictly than other small and medium enterprises. The paper defines the fundamental factors affecting the functioning of corporate accounting systems in the three dimensions of the cyber-space. Subsequently, the author presents the results of empirical research on how corporate information security is ensured in the context of internal accounting control systems and the requirements of the Polish Accounting Act. The results of the empirical research show how the management of the analysed entities crafts the basic elements of their internal environment as well as internal communication and control processes connected with ensuring information resources security. The results also show the management’s approach to various aspects of risk management of accounting information resources security, as well as to adherence to organisational and administrative procedures, and to hardware and software safeguards in the IT environment of the accounting system. The issues analysed in the present paper open a scholarly discussion that should lead to the development of theoretical models, recommendation of efficient methods and tools, as well as indication of adequate legislative initiatives. Research methods used by the author include analysis of literature and legislation, analysis of survey results, deduction and inference.