Czynniki rodzinne i zachowania autodestrukcyjne związane z multiwiktymizacją wśród dzieci i młodzieży w Polsce

Zjawisko multiwiktymizacji wśród polskich dzieci oraz nastolatków, czyli doświadczanie przez nich wielu różnorodnych form krzywdzenia i przemocy w ciągu życia, wydaje się być niedostatecznie poznane. Celem tego badania była charakterystyka socjodemograficzna nastolatków doświadczających multiwiktymizacji, ocena ryzyka doświadczania tego zjawiska przez nastolatki z rodzin z różnymi dysfunkcjami oraz ocena ryzyka podejmowania przez te nastolatki zachowań autodestrukcyjnych. Badanie przeprowadzono na ogólnopolskiej próbie 822 uczniów w wieku 13–17 lat. Wbadaniu wykorzystano polską adaptację Kwestionariusza wiktymizacji młodzieży (Juvenile Victimization Questionnaire), która zawiera pytania o doświadczenie 22 różnych form przemocy w ciągu całego życia. Wykazano dużą skalę krzywdzenia dzieci w Polsce. Wśród badanych 75% doświadczyło w swoim życiu co najmniej jednej formy krzywdzenia, a co trzeci badany doświadczył multiwiktymizacji, czyli co najmniej czterech różnych jego form. Multiwiktymizacji doświadczają częściej dziewczyny, starsze nastolatki oraz osoby, których rodzice rozwiedli się lub rozstali. Wyniki pokazały, że nadużywanie alkoholu w rodzinie zwiększa pięciokrotnie ryzyko multiwiktymizacji, a choroba psychiczna domownika – czterokrotnie. U nastolatków, które doświadczyły wielu form przemocy, 25-krotnie wzrasta ryzyko prób samobójczych i siedmiokrotnie zwiększa się ryzyko samookaleczania się, szczególnie u dziewczyn. Wyniki tych badań wskazują na pilną potrzebę wdrożenia krajowego wielosektorowego programu szybkiej identyfikacji zagrożonej młodzieży oraz szerokiego dostępu do profesjonalnej pomocy i wsparcia.

The poly-victimization among children and adolescents,that refers to victims who have suffered multiple types of violence in their life, is not sufficiently studied in Poland. The aim of the study was to identify the adolescents experiencing poly-victimization by sociodemographic characteristics, to assess the risk of poly-victimization in adolescents from families with various types of dysfunctions, and to assess the risk of self-harm behaviors in adolescents who experienced poly-victimization. The study was conducted in representative sample of 822 adolescents aged 13–17 in Poland in 2018. The Polish adaptation of the Juvenile Victimization Questionnaire was applied in the survey. This questionnaire includes questions about 22 forms of victimization experienced in the life. The results showed that 75% of study group was victimized at least once in the life, and every third of them experienced different forms of violence at least 4 times in the life. Girls, elderteenagers, and those whose parents divorced or were separated more often experienced poly-victimization. Results showed that alcohol abuse and mental disorders in the family 5 times increase risk of poly-victimization in the study group. Poly-victims were at high risk of suicide attempts (OR = 25.62) or self-harm behaviors (OR = 7.98). The study implies the urgent need to develop the national multi-sectoral program to identify poly-victims among Polish pupils and to develop professional help and support for these children and youth.