Wskazówki do samodzielnego wykonywania zabawek z papieru na łamach „Mojego Pisemka” z lat 1902–1915

Przedmiotem podjętych analiz są wskazówki i instrukcje na temat samodzielnego wykonywania zabawek z papieru dla dzieci na początku XX wieku. Podstawowym źródłem badań uczyniono czasopismo „Moje Pisemko. Tygodnik Obrazkowy dla Dzieci”, ukazujące się w Warszawie w latach 1902–1936. Celem badań jest problemowa systematyka oraz odtworzenie porad związanych z samodzielnym wykonywaniem zabawek przez dzieci, proponowanych i popularyzowanych na łamach czasopisma. Analizie poddano 13 roczników z lat 1902–1915. Jak wynika z dokonanych ustaleń, prasa dla dzieci stanowi doskonałe, choć jeszcze niewyzyskane poznawczo źródło do dziejów zabawek dziecięcych. Na łamach „Mojego Pisemka” publikowano szereg wskazówek do samodzielnego wykonywania zabawek z różnych, tanich i łatwo dostępnych materiałów – drewna, tkanin, włóczki, gliny, miękiszu chleba, owoców, warzyw, liści, wydmuszek jajek itp. Jednak wśród instrukcji dominowały zabawki z papieru, z którego można było zrobić niemal wszystko - lalki, sprzęty i akcesoria do lalczynego gospodarstwa, meble, układanki i łamigłówki, teatrzyki, ozdoby choinkowe, a nawet zabawek pływające i latające.

The object of the undertaken analyses is the tips and instructions on how to make DIY paper toys at the beginning of the 20th century. The magazine “Moje Pisemko. Tygodnik Obrazkowy dla Dzieci” [“My Little Magazine. A Picture Weekly for Children”], published in Warsaw in the years 1902-1936, was the source basis of the findings made. The purpose of the research was the problematic systematization and reconstruction of the advice related to the making of toys by children on their own, given and popularized in the magazine. The analysis covered 13 annual volumes of the weekly from the years 1902-1915. Children’s and youth magazines constitute source material for the study of children’s toys in the past, which is an interesting, yet unexploited topic. They contain a lot of information on the specific features of toys, their appearance, and ways of using them while playing. It is in children’s magazines where we can find information about the most popular toys in a given historical period, provided in written texts such as stories, tales, literary pictures, poems, comedies, as well as iconographic materials illustrating these texts, such as graphics, lithographs, and photographs. Numerous instructions on how to make DIY toys addressed to little readers, published in the children’s magazines from the turn of the 19th and 20th centuries, are also a combination of text and graphics.