Jakim językiem mówią tekst i obraz? O relacji tekst-obraz na przykładzie demotywatorów

The article presents a linguistic analysis of verbal-iconic structures of ‘demotivators’. It is the ‘demotivators’ that constitute an excellent example of how strong and multi-dimensional the relation between a text and a picture can be. The constitutive feature of ‘demotivators’ is the co-existence of two sovereign, and yet to some extent also symbiotic, planes i.e. the plane of text and the plane of picture. The type of mutual relation between the above mentioned planes determines the functions of ‘demotivators’. The article presents various types of ‘demotivators’ and provides a classification of the functions of those visual planes.

W artykule zaprezentowano lingwistyczną analizę struktur werbalno-ikonicznych, dokonaną na przykładzie demotywatorów. Właśnie demotywatory stanowią doskonały przykład tego, jak silna i wielopłaszczyznowa potrafi być relacja między tekstem i obrazem. Cechą konstytutywną demotywatorów jest współistnienie dwóch suwerennych, a jednak w pewnym sensie także symbiotycznych płaszczyzn, jakimi są płaszczyzna tekstu i płaszczyzna obrazu. Typ relacji, w jakiej pozostają wobec siebie owe płaszczyzny, determinuje z kolei funkcje demotywatorów. W artykule przedstawiono różne typy demotywatorów oraz sklasyfikowano funkcje tychże płaszczyzn wizualnych.

Im vorliegenden Beitrag wird die linguistische Analyse von Text-Bild-Gefügen präsentiert, deren Bezugspunkt Demotivatoren bilden. Gerade die Demotivatoren gelten als Beispiel dessen, wie eng und vielfältig die Beziehung zwischen Text und Bild sein kann. Zum konstitutiven Merkmal der Demotivatoren wird die Koexistenz zweier souveräner, aber auch im gewissen Sinne symbiotischer Flächen, d. h. einer Text-Fläche und einer Bild-Fläche. Der Typ der Beziehung, zu der es zwischen den beiden Teilflächen kommt, nimmt Einfluss auf die Funktion des Demotivators. Im Beitrag werden unterschiedliche Typen der Demotivatoren präsentiert und Funktionen dieser Sehflächen werden klassifiziert.