Ku alternatywnej historii scenicznej «Halki» Stanisława Moniuszki: O przedstawieniu «Halki» Opery Robotniczej w Krakowie (1956)

Punktem wyjścia dla artykułu jest postulat dokonania rewizji w historii scenicznej Halki Stanisława Moniuszki poprzez uwzględnienie w jej historiografii również kryteriów społecznych i politycznych, a zatem szerszych niż dotychczasowe – artystyczne i patriotyczne. Dla zilustrowania i wsparcia tego postulatu przypomniano trzy skrajnie różne i zapomniane realizacje Halki z lat 1944–1956: z okupowanego Krakowa, ze zrujnowanego Wrocławia i jeszcze jedną z Krakowa, tym razem z ostatnich miesięcy stalinizmu. To ostatnie przedstawienie, przygotowane przez Operę Robotniczą w Krakowie w lipcu 1956, zostało przedstawione szczegółowo. Inicjatorem instytucji, a także autorem inscenizacji był Stanisław Drabik. W artykule omówiono jego koncepcję reżyserską, relację do słynnych inscenizacji Halki autorstwa Leona Schillera oraz odbiór spektaklu przez krytyków.

This article takes as its starting point the postulate that the stage history of Stanisław Moniuszko’s opera Halka should be revised to include in its historiography also social and political criteria, going beyond the previously adopted artistic and patriotic ones. To illustrate and support this postulate, three radically different forgotten stagings of Halka from the period 1944–1956 are recalled: in the Nazi-occupied Kraków, in the ruined Wrocław, and another one in Kraków, during the final months of Stalinism. This last-named performance, prepared by the Workers’ Opera in Kraków in July 1956, is presented in detail. It was directed by Stanisław Drabik, the initiator of the Workers’ Opera. The article discusses his concept of the staging, its the relation to the famous performances of Halka directed by Leon Schiller, and its critical reception.