Kształtowanie polskiego społeczeństwa obywatelskiego w nauczaniu Episkopatu Polski. Analiza wybranych listów pasterskich

Na przestrzeni historii polskiego narodu to, co polskie, pokrywało się z tym, co chrześcijańskie. Kościół w Polsce nie istniał poza Narodem, ale w nim. Był zawsze duszą Narodu w okresach jego świetności, a zwłaszcza w okresach klęsk politycznych, kiedy wartości religijne stawały się głównym czynnikiem przetrwania. Na tworzenie społeczeństwa obywatelskiego miały, według biskupów, wpływ trzy instytucje: rodzina, Kościół i państwo. Analiza tekstów wypowiedzi dotyczących nauczania Episkopatu Polski wskazuje również na czynniki, które w swoich działaniach prowadziły do obniżenia inicjatywy obywatelskiej bądź do jej całkowitego unicestwienia. Są to: straty materiale i upadek moralności na skutek działań wojennych, nieuczciwość, nienawiść, strach, zniewolenie, brak społecznej jedności.

Throughout the history of the Polish nation, everything that was Polish, also meant Christian. The Church in Poland didn't exist outside the Nation, It was in the Nation. It was the soul of the Nation in the times of its greatness and, even more so, during the times of political failure, when the Christian values were the factors of survival. According to the Bishops, there were three institutions that influenced the creation of the civic society, namely: family, Church and state. The analysis of the texts of the letters concerning the teachings of the Polish Episcopate indicates the factors that led to the reduction of the civic initiative or, even, its complete annihilation. The factors are: material losses, a decline in morality as a result of war, dishonesty, hatred, fear, enslavement, lack of social integrity.