Psychologiczne i społeczne uwarunkowania osiągnięć osób zdolnych – analiza i wskazówki dla nauczycieli i rodziców pracujących z osobami zdolnymi

Niniejszy artykuł został poświęcony szerokiemu spektrum psychologicznych i społecznych uwarunkowań osiągnięć szkolnych i zawodowych osób zdolnych. Artykuł porusza problemy z pogranicza tematyki społecznej i psychologicznej, dlatego też można go uznać za interdyscyplinarny. Wykorzystując dostępną literaturę przedmiotu, autorka dokonuje analizy i namysłu nad tym, w jaki sposób wewnętrzne atrybuty człowieka, takie jak jego osobowość, temperament oraz otaczające środowisko wpływają na możliwość jego rozwoju na wielu płaszczyznach. Omawiany problem jest niezwykle złożony, dlatego trudno jest uzyskać jednoznaczne odpowiedzi na pytanie o to, jakie są główne psychologiczne i społeczne determinanty osiągnięć osób zdolnych. Autorka proponuje nauczycielom oraz rodzicom, którzy wychowują uczniów zdolnych, pewne charakterystyczne podejście i rozwiązania, co czyni niniejsze opracowanie również praktycznym. Robi to nie po to, aby im coś narzucać, ale aby mogli z nimi polemizować lub/i inspirować się nimi, szerzej rozumiejąc kim jest i jak funkcjonuje osoba zdolna. Artykuł ma charakter teoretyczny.

This article is dedicated to a wide range of psychological and social spectrum of school and work achievements of the talented people. Article is located at the crossroads of social and psychological issues, so one can pass call it multi-disciplinary. The author, based on the literature, analyzes and reflects on how the internal attributes of the man, his personality, temperament and his/her social environment impact on his/her development on many levels. This topic is very complex, so it is difficult to obtain clear answers to the question: What are the main psychological and social determinants of the achievements of the talented persons? The author proposes an special approach and some solutions to teachers and parents who educate and work with the talented persons that makes that article also practical one. She has done it not in order to impose them something, but to make them able to argue with them and/or be inspired by them, with wider understanding who the talented person is and how he/she behaves. Article is theoretical and empirical.