Kreatywność i innowacyjność jako transferowalne zasoby rozwijane w I etapie edukacyjnym. Od programu nauczania do oceny efektów jego realizacji

Celem artykułu jest zaprezentowanie programu nauczania pt. Doświadczam-rozumiem-wiem wzbogaconego pełną obudową metodyczną dla I etapu edukacyjnego. Program ten ukierunkowany głównie na rozwijanie wśród uczniów kreatywności i innowacyjności został wdrożony w czterech szkołach podstawowych i poddany szczegółowej ewaluacji (po dziesięciu miesiącach realizacji zajęć dydaktycznych w klasach pierwszych). Założenia programu oparto na koncepcji zrównoważonego rozwoju zoperacjonalizowanej przez teorię inteligencji sprzyjającej powodzeniu życiowemu Roberta Sternberga (równowaga między trzema typami inteligencji: analityczną, praktyczną i twórczą). Uzyskane wyniki pozwalają uznać zaproponowany program nauczania za skuteczny sposób realizacji podstawy programowej oraz rozwijania zasobów transferowalnych uczniów ze szczególnym uwzględnieniem kreatywności i innowacyjności stanowiących bazę do aktywnego adaptowania się do otoczenia aktualnie i w przyszłości. Poziom kreatywności uczniów realizujących program „Doświadczam – rozumiem – wiem” okazał się istotnie statystycznie wyższy (p<0,001) w porównaniu z grupą kontrolną (niewdrażającą tego programu). Można zatem potraktować ten program jako zbiór dobrych praktyk w zakresie skutecznej edukacji wczesnoszkolnej osadzonej na samodzielnym i aktywnym konstruowaniu wiedzy o świecie przez podmiot (zamiast podawania przez nauczyciela gotowego zbioru informacji do zapamiętania) wspartych rozwijaniem zaciekawienia światem i otwartości na nowe problemy.

The aim of the article is to present the teaching programme entitled I experience – I understand – I know enriched with a full methodological framework for the first educational stage. This programme, focused mainly on the development of creativity and innovation among students, was implemented in four primary schools and subjected to a detailed evaluation (after ten months of teaching in the 1st grades). The assumptions of the programme are based on the concept of sustainable development operationalized by the R. Sternberg’s theory of intelligence supporting the life success (balance between three types of intelligence: analytical, practical and creative). The obtained results allow to recognize the proposed teaching programme as an effective set of strategies for the implementation of the core curriculum and to develop the transferable resources by the pupils, with particular emphasis on creativity and innovation that are the basis for active adaptation to the environment now and in the future. The level of creativity of students implementing the I experience – I understand – I know programme turned out to be statistically significantly higher (p <0.001) compared to the control group (not implementing this programme). Therefore, this programme can be treated as a set of good practices in effective early childhood education based on the independent and active construction of knowledge about the world by the subject (instead of providing by the teacher a ready-made set of information to be remembered), supported by the development of curiosity about the world and openness to new issues.