Specjalna strefa ekonomiczna jako biegun wzrostu (ujęcie teoretyczne)

Z uwagi na to, że specjalne strefy ekonomiczne (SSE) działają w Polsce od 20 lat, to zasadne jest ustalenie, czy mogą one tworzyć układy przestrzenne, które przekształcają się w bieguny wzrostu regionalnego. Dlatego celem artykułu jest wyjaśnienie w świetle teorii rozwoju lokalnego, regionalnego, prawidłowości dotyczących powstawania biegunów wzrostu w oparciu o specjalne strefy ekonomiczne wraz ze wskazaniem skutków ich funkcjonowania z punktu widzenia zagospodarowania przestrzeni ekonomicznej. Jako metodę badawczą zastosowano studia literatury przedmiotu. W wyniku przeprowadzonej analizy ustalono, że strefa ekonomiczna może być przyczynkiem do powstania układów przestrzennych wskutek napływu inwestorów zainteresowanych maksymalizacją korzyści zewnętrznych z lokalizacji w sąsiedztwie innych przedsiębiorstw. W krótkim terminie w miejscu powstania strefy wzrost gospodarczy jest zdynamizowany wskutek działania mechanizmów mnożnikowych. W dłuższym okresie, w konsekwencji powiązań tworzonych z podmiotami spoza strefy, efekty te są rozprzestrzeniane i prowadzą do rozwoju w skali regionalnej.

Due to the fact that the SEZs have been operating in Poland for 20 years, it is reasonable to determine, in line with the local and regional development theories, whether they can create new spatial structure, which in the long-term converts into the growth pole. Therefore, the purpose of this article is to determine the mechanisms of growth poles creation, to indicate the scope of the SEZs impact on the economic space. Literature studies are the basic research method for the analysis presented in the paper. Conclusion from the analysis are as follow. Economic zones are able to create new spatial structure as a result of the inflow of investors interested in maximizing the external benefits of location in the close vicinity of other companies. In the short term, the economic growth is boosted at local level due to the multiplier effects. In the long run, the effects are spread among the region due to the links created with entities outside the zone.