Krucha podmiotowość, czyli o sporze na gruncie Lévinasowskiej i Ricœurowskiej filozofii człowieka oraz niektórych jego implikacjach dla rozumienia zdrowia psychicznego

The study aims to confront two concepts of fragile subjectivity: one by Emmanuel Lévinas and the other by Paul Ricœur. However, this is not the purpose in itself. Actually, the first step consists on the pointing out the similarities and divergences that exist between both approaches in dealing with the open and labile trait of human identity. This step further serves to highlight the discussion points which, due to the tension generated by the underlined incompatibilities, stimulate thinking and the search for mediation. To illustrate the fertility of this controversy, it is transferred to the area of philosophy of psychiatry, where an attempt is made to apply both anthropological positions to a philosophical interpretation of the essence of the phenomenon of schizophrenia. This interpretation of the pathogenesis of the chosen phenomenon allows, in turn, for a cautious conclusion to be drawn as to the described controversy between Lévinas and Ricœur.

Poniższe studium stawia sobie jako zadanie skonfrontowanie dwóch koncepcji kruchej podmiotowości: jednej autorstwa Emmanuela Lévinasa i drugiej, wypracowanej przez Paula Ricœura. Zestawienie to nie jest wszelako celem samym w sobie. Owszem, chodzi w nim najpierw o wskazanie zbieżności i rozbieżności istniejących pomiędzy obydwoma ujęciami otwartego i labilnego w swej tożsamości ludzkiego podmiotu. Krok ów służy dalej uwydatnieniu punktów dyskusyjnych, które wskutek napięcia generowanego przez niezgodności pobudzają do myślenia i poszukiwania mediacji. W celu zilustrowania płodności tej kontrowersji zostaje ona przeniesiona na obszar filozofii psychiatrii, gdzie podejmuje się próbę zastosowania obydwu antropologicznych stanowisk w filozoficznej interpretacji istoty fenomenu schizofrenii. Zarysowana w ten sposób wykładnia patogenezy wybranego zjawiska pozwala z kolei na sformułowanie ostrożnych wniosków odnośnie do samego sporu Lévinasa i Ricœura w kwestii podmiotowości etycznej, a zwłaszcza co do odczytania ewolucji ich własnych koncepcji.