Etykiety „pedał” i „lesba” w heteronormatywnej rzeczywistości społecznej. Próba analizy

Language is a set of culturally determined semiotic resources for making personal and social meanings. Language plays a key role in the representation and expression of non-normative sexual identities, all of which tend to be stigmatised to a greater or lesser degree [Kulick 2000]. The article is a contribution to research on the process of becoming a sexual deviant. The aim of this paper is to present qualitative study results based on individual interviews conducted in 2018. The responses of 15 homosexual women and men aged 20–30 and living in Warsaw, Poland, were analysed with the purpose of exploring the variety of meanings and forms of labels concerning individuals who report attraction to people of the same sex. The research shows that the linguistic representations of lesbians and gay men within heterosexual speech acts are situated between euphemisms and unrefined colloquial terms which function as degrading labels that tend to be applied in various contexts. The purpose of this study was not to investigate homosexuals as a discrete community of language-users. Rather, it is an initiative whose justification is conceptual and has to do with the way in which we understand the place of gendered and sexual non-heteronormativity in the ever-changing social landscape.

Język jest zbiorem uwarunkowanych kulturowo znaków umożliwiających tworzenie prywatnych i społecznych znaczeń. Odgrywa kluczową rolę w wyobrażeniu i wyrażaniu nienormatywnych tożsamości seksualnych, które w mniejszym lub większym stopniu są podatne na proces stygmatyzacji [Kulick 2000]. Artykuł jest przyczynkiem do badania procesu stawania się seksualnym dewiantem. Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań jakościowych opartych na indywidualnych wywiadach przeprowadzonych w 2018 roku. Analiza wypowiedzi 15 homoseksualnych kobiet i mężczyzn w wieku od 20 do 30 lat, mieszkających w Warszawie, pozwoliła ukazać językową różnorodność etykiet odnoszących się do osób homoseksualnych. Z badań wynika, że językowe reprezentacje lesbijek i gejów w heteroseksualnych aktach mowy sytuują się pomiędzy eufemizmami i niewybrednymi kolokwializmami, które pełnią funkcję poniżających etykiet, znajdujących zastosowanie w różnych kontekstach. Celem prezentowanego badania nie było rozpoznanie odrębności języka wspólnoty osób homoseksualnych, a konceptualne ujęcie miejsca płciowej i seksualnej nieheteronormatywności w zmieniającej się rzeczywistości społecznej.