Zawartość tłuszczu w nasionach i skład kwasów tłuszczowych oleju wiesiołka dziwnego (Oenothera paradoxa) w zależności od nawożenia mineralnego i warunków glebowych

Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2002- 2003 w zróżnicowanych warunkach glebowych: na glebie piaszczystej o niskiej zasobności w składniki pokarmowe i kwaśnym odczynie oraz na glebie pylastej charakteryzującej się dobrą zasobnością w składniki pokarmowe i obojętnym odczynem. Na obydwu glebach zastosowano nawożenie mineralne w następujących ilościach N, P, K (kgxha-1): N1 25, P1 11, K1 50; N2 50, P2 22, K2 100; N3 75, P3 33, K3 150. Obiektem kontrolnym były poletka bez nawożenia (N0P0K0). Wpływ nawożenia mineralnego na plonowanie wiesiołka dziwnego uzależniony był od warunków glebowych. Na ubogiej w składniki pokarmowe glebie piaszczystej wraz ze wzrostem nawożenia zwiększał się plon nasion, zaś na glebie pylastej jedynie najniższą dawka NPK spowodowała istotną zwyżkę plonowania w stosunku do obiektu kontrolnego, zaś większe ilości NPK przyczyniły się do spadku plonów. Warunki glebowe w dużym stopniu decydowały o plonie nasion – na zasobnej glebie pylastej były ponad 1,5-krotnie wyższe niż na piaszczystej. Na obydwu glebach wzrastające nawożenie mineralne powodowało spadek zawartości tłuszczu, oraz kwasu γ-linolenowego. Na glebie piaszczystej nasiona wiesiołka gromadziły więcej tłuszczu (średnio 22,6%) niż na pylastej (średnio 21,6%). Procentowy udział pozostałych kwasów tłuszczowych w niewielkim stopniu warunkowany był czynnikiem glebowym i nawozowym.

The field experiment was carried out in 2002-2003 under diverse soil conditions: on a sandy soil poor in nutrients and with acidic reaction, and on a dusty soil characterised by abundant nutrients and neutral reaction. Mineral fertilisation was applied to both soil types at following NPK rates (kg ha-1): N1 25, P1 11, K1 50; N2 50, P2 22, K2 100; N3 75, P3 33, K3 150.. Plots with no mineral fertilisation were the control (N0P0K0). The influence of mineral fertilisation on yielding of evening primrose depended on the soil properties: on the nutrient-deficient sandy soil, the seed yield increased along with the fertilisation rate applied, while on the dusty soil only the lowest NPK rate caused a significant increase of yielding as compared to the control. Higher NPK amounts contributed to a decrease in the yield. Soil conditions greatly determined the seed yields which were over 1.5-fold higher on the nutrient-abundant silty soil than on the sandy soil. Increasing mineral fertilization caused a drop of fat and γ-linolenic acid on both soil types tested. The evening primrose seeds accumulated more fat (22.6% on average) on sandy than on dusty soil (mean 21.6%). The percentage of other fatty acids was only slightly determined by the soil and nutrition factors.