Uwarunkowania silnych zjawisk gazogeodynamicznych zaistniałych w kopalniach "Pniówek" i "Zofiówka"

Zjawiska gazogeodynamiczne, charakteryzujące się wyrzutami węgla, skał i gazów, są jednymi z najbardziej skomplikowanych zagrożeń naturalnych w górnictwie, w tym również w kopalniach węgla kamiennego na Górnym Śląsku. Dotychczas, mimo intensywnych badań, nie zostały w pełni rozpoznane przyczyny ich powstawania i możliwości prognozowania. Na podstawie wyników badań pokłady węgla w kopalniach "Pniówek" i "Zofiówka", w których zaistniały dwa silne wyrzuty, zostały ocenione jako nieskłonne do występowania wyrzutów gazów i skał oraz niezagrożone wyrzutami. W artykule przedstawiono analizę zjawisk gazogeodynamicznych w aspekcie uwarunkowań strukturalnych, tektonicznych i temperaturowych. Silne zjawiska gazogeodynamiczne zaistniały w utworach karbonu na głębokości 720 m w zasięgu grzbietu Pawłowic w obszarach spękań i szczelin towarzyszących małym uskokom w strefach zakończenia ich biegu, w którym w przeszłości, po okresie karbonu, wystąpiły wysokie temperatury.

Gaseous-geodynamical phenomena, characterising with coal, rocks and gases outbursts, are ones of most complicated natural hazards in mining, including also hard coal mines of Upper Silesia. Despite of intensive researches, the reasons of their occurrence and possibilities of their forecasting were not fully recognised so far. On the basis of results of investigations, the coal seams in mines "Pniówek" and "Zofiówka", in which there occurred two strong outbursts, were assessed as not liable to occurrence of gases and rocks outbursts, as well as not outburst-hazardous. In the paper, an analysis of gaseous-geodynamical phenomena was presented in an aspect of structural, tectonic and temperature conditions. Strong geodynamical phenomena appeared in carboniferous formations at the depth of 720 m in the range of Pawłowice ridge in areas of fractures and fissures accompanying little faults in zones of end of their course, in which high temperatures had occurred in the past after carboniferous period.