Syntetyczny miernik konkurencyjności portów morskich oraz infrastruktury liniowej na ich zapleczu

Dobrze rozwinięta infrastruktura transportowa jest jednym z czynników decydujących o atrakcyjności gospodarki. Znaczenie mają zarówno węzły (punkty) transportowe, jak i infrastruktura liniowa. Port morski jest przykładem infrastruktury punktowej. Sprawnie funkcjonujący port przyciąga gestorów ładunków i armatorów. Jednak nawet odpowiednia infra- i suprastruktura portowa, wyposażenie oraz wysoka jakość świadczonych usług mogą okazać się niewystarczające, aby konkurować o pozyskanie kontrahentów. Dopiero w połączeniu z infrastrukturą liniową w bliższym i dalszym otoczeniu porty są w stanie skutecznie realizować swoje zadania. O sukcesie portu współdecyduje zatem dobre skomunikowanie z zapleczem, czyli dogodne połączenie z rozwiniętą infrastrukturą drogową, kolejową, a także często ze śródlądowymi drogami wodnymi. Celem artykułu jest stworzenie rankingu państw UE ze względu na atrakcyjność transportową portów morskich wraz z infrastrukturą lądową na ich zapleczu. Badanie przeprowadzono dwuwymiarowo. Nie analizowano pojedynczych zmiennych opisujących badane zjawisko, lecz stworzono syntetyczny wskaźnik uwzględniający dwie główne kategorie zmiennych. Pierwsza z nich jest związana z morskim charakterem badanych krajów, a w szczególności pracą portów. Jest ona reprezentowana m.in. przez wielkość przeładunków oraz ruch pasażerski w portach morskich. Natomiast drugą kategorię tworzą zmienne charakteryzujące skomunikowanie portu z zapleczem lądowym, opisujące poziom rozwoju sieci drogowej i kolejowej. W oparciu o te dwie grupy danych skonstruowano taksonomiczny miernik rozwoju. Na jego podstawie możliwe było stworzenie rankingu gospodarek Unii Europejskiej. Wyniki badań pełnią rolę porządkującą, pozwalają wskazać na podobieństwa i różnice między badanymi krajami, umożliwiają porównania z rezultatami rankingów tworzonych tylko według pojedynczej zmiennej diagnostycznej, najczęściej według przeładunków w portach lub długości autostrad. Pozwalają także znaleźć miejsce Polski w tak skonstruowanym rankingu konkurencyjności.

The purpose of the article is to create the ranking of EU countries according to the attractiveness of seaports and their hinterland infrastructure. The study was conducted two-dimensionally. The analysis does not concentrate on the individual variables that describe the studied phenomenon, but creates a synthetic indicator that takes into account two main categories of variables. The first one is related to the maritime nature of countries, in particular port activity. It is represented by the size of cargo handled, passenger traffic and number of vessels in seaports. The second category consists of variables concerning hinterland infrastructure, describing the level of road and rail network development. Based on these two data groups a taxonomic indicator was constructed. According to this indicator the ranking of the European Union economies was presented. The first three places took Finland, Denmark and Belgium. Poland took the penultimate place. The high values of the indicator are characterizing the countries that can take advantage of its maritime potential.