Institutional and Performance Effects of Administrative Decentralization in Croatian Territorial Governance Setting

In 2020, the deconcentrated model of the performance of state administration tasks in Croatian territorial units was replaced with the model of administrative decentralization. The new State Administration System Act abolished the county state administration offices as first-instance state administration bodies and transferred their tasks to the delegated scope of competence of counties as second-level self-government units. The paper explores the effects of administrative decentralization. Based on theoretical assumptions on decentralization effects, comparative experience with administrative decentralization ex-ante evaluation of county state administration offices abolition, five hypotheses about the effects of administrative decentralization in Croatian territorial governance setting are formulated. The hypotheses are tested by analysis of the legal and institutional framework of the performance of delegated tasks, empirical data gathered through the questionnaires, nine interviews, and secondary data. The results show that administrative decentralization strengthened the role of Croatian counties, strengthened their administrative role, strengthened the role of county governors, increased the horizontal and weakened vertical coordination, improved some aspects of service delivery but not uniformity in service provision across the state territory, and improved the transparency but not led to the democratization of county government. Five national-specific factors are analyzed as possible explanations for such results: general societal trends, external pressures, characteristics of Croatian public administration, general features of the Croatian local self-government system, and adopted organizational design.

W 2020 r. zastąpiono zdekoncentrowany model wykonywania zadań administracji publicznej w chorwackich jednostkach terytorialnych modelem opartym na zasadzie decentralizacji administracji publicznej. Nowa ustawa o ustroju administracji państwowej zlikwidowała okręgowe jednostki administracji państwowej jako organy administracji rządowej pierwszej instancji i przekazała ich zadania do delegowanego zakresu zadań okręgów jako jednostek samorządu terytorialnego drugiego szczebla. W niniejszym artykule zbadano skutki decentralizacji administracji publicznej. Opierając się na założeniach teoretycznych dotyczących skutków decentralizacji oraz na badaniu porównawczym decentralizacji administracji z oceną ex ante zniesienia okręgowych jednostek administracji państwowej, sformułowano pięć hipotez na temat skutków decentralizacji administracji w chorwackich warunkach administracji terenowej. Hipotezy te zostały zweryfikowane w drodze analizy ram prawno-instytucjonalnych realizacji zadań delegowanych z wykorzystaniem danych empirycznych zebranych w postaci ankiet i dziewięciu wywiadów oraz danych wtórnych. Wyniki pokazują, że decentralizacja administracji publicznej wzmocniła rolę chorwackich okręgów, w szczególności ich rolę administracyjną, a także rolę naczelników okręgów. Ponadto zwiększyła koordynację poziomą, a osłabiła koordynację pionową. Poprawiła też niektóre aspekty świadczenia usług publicznych, ale nie ujednoliciła ich świadczenia na całym terytorium państwa, a także poprawiła transparentność, ale nie doprowadziła do demokratyzacji samorządu w okręgach. Przeanalizowano pięć ogólnokrajowych czynników jako możliwych przyczyn takich wyników badań: ogólne trendy społeczne, presję zewnętrzną, cechy charakterystyczne chorwackiej administracji publicznej, ogólne cechy chorwackiego ustroju samorządu terytorialnego oraz przyjęte rozwiązania organizacyjne.