Techniki subiektywizacji w filmie fabularnym

Autor wychodzi od obecnych we wczesnym kinie pierwszych prób przedstawiania zdarzeń z perspektywy postaci filmowych, dających początek technikom subiektywizacji filmowej. Następnie wskazuje na rodowód literacki filtrowania informacji fabularnej przez narratora i fokalizatora. W krótkim zarysie przedstawia narratologiczną koncepcję Gérarda Genette’a oraz rozwój filmoznawczych koncepcji na temat subiektywizacji filmowej, z istotnym wkładem Davida Bordwella, Edwarda Branigana i Seymoura Chatmana. Po zwięzłej charakterystyce subiektywizacji w kinie klasycznym i modernistycznym autor wskazuje na trzy nowe sposoby subiektywizowania narracji w kinie współczesnym. Pierwsza jest związana ze zjawiskiem narracji niewiarygodnej, dwie pozostałe – narracja pierwszoosobowa i narracja trzecioosobowa, tzw. półsubiektywna – wykazują związki z estetyką gier komputerowych.

The author starts with the first attempts present in the early cinema to present events from the perspective of film characters, giving the rise to subjective techniques in film. Then he points to literary origins of filtering narrative information through the narrator and focalizator. He briefly outlines Gérard Genette’s ideas on narrative and the development of film studies theories on film subjectivism, in particular significant contributions from David Bordwell, Edward Branigan and Seymour Chatman. After succinct characteristics of subjectivity in classical and modern cinema, the author points out three new ways of making narratives subjective in contemporary cinema. The first is related to the phenomenon of unreliable narrative, the other two (first- and third-person narrative, so called semi-subjective narrative) refer to the aesthetics of computer games.