Civil supervision and control over special services activities

The article addresses issues related to the civil system of democratic supervision and control over special services in Poland since the political transformation. The system is based on the supervision of the executive authority, which also sets the directions of activities, Parliamentary control – mainly with the help of the Committee for Special Services, judiciary supervision assessing their actions in terms of possible abuse of powers or failure to fulfill their obligations. The functionality of some legal solutions in the field of supervision and control over the services was assessed. The dominant role of the Prime Minister in exercising supervision over the special services was pointed out.

W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące systemu cywilnego demokratycznego nadzoru i kontroli służb specjalnych w Polsce od czasów przemian ustrojowych. System ten oparty jest na: nadzorze władzy wykonawczej, która także wyznacza kierunki działań; kontroli parlamentarnej – głównie za pomocą Komisji do Spraw Służb Specjalnych; nadzorze władzy sądowniczej oceniającej ich działania pod kątem ewentualnego przekroczenia uprawnień czy niedopełnienia obowiązków. Oceniono funkcjonalność niektórych rozwiązań prawnych w zakresie nadzoru i kontroli służb. Zwrócono uwagę na dominującą rolę Prezesa Rady Ministrów w sprawowaniu nadzoru nad służbami specjalnymi.