Przeobrażenia środowiska geograficznego w okolicach Grzybowa (Niecka Nidziańska) w latach 1900 - 2001 na podstawie analizy map topograficznyc

Grzybów jest małą osadą oddaloną o 8 km na zachód od miasta Staszów położonego w Niecce Połanieckiej, stanowiącej wschodni subregion Niecki Nidziańskiej. Do lat 60. XX w. w okolicach tej miejscowości dominował krajobraz rolniczy. Zmienił się on gwałtownie na przemysłowo-górniczy po odkryciu złóż siarki i rozpoczęciu ich eksploatacji. Celem pracy jest udokumentowanie i próba wyjaśnienia zmian wybranych elementów środowiska geograficznego - lesistości,sieci wód powierzchniowych,zabudowy i sieci drogowej w okolicach Grzybowa. Badania oparto na wynikach analizy porównawczej różnowiekowej dokumentacji kartograficznej z wykorzystaniem programu Quantum GIS należącego do dziedziny geograficznych systemów informacyjnych. Wyniki badań wykazały,że w czasie prawie 100 lat zmianom uległy krajobraz i pierwotna funkcja terenu. Istotnie został przeobrażony system wód powierzchniowych. Znacznie zwiększyła się gęstość sieci rzecznej i kanałów. Jednocześnie zmniejszyła się jeziorność,co niewątpliwie ma związek z silnymi przekształceniami powierzchni terenu spowodowanymi osiadaniem gruntu oraz obniżeniem poziomu wód gruntowych. Po zaprzestaniu wydobycia siarki i likwidacji kopalni zwiększyła się lesistość obszaru. Duże przestrzenie,ze względu na zanieczyszczenie siarką,nie nadają się do przywrócenia im funkcji rolniczych. Najbardziej zauważalnym zmianom uległ ustabilizowany do lat 50. XX w. system osadniczy (nastąpiło przesiedlenie ludności z wielu miejscowości). Bardzo widocznie zwiększyła się także długość dróg. Jakość nawierzchni drogowej wyraźnie się poprawiła.

Grzybów is a small settlement situated about 8 km west from the Staszów town in Nida Basin. Until 1960's it was a rural area. The landscape has changed from agricultural to industrial after finding sulfur deposits and beginning of their mining. Significant changes of environment occurred. The aim of this paper is to investigate and explain changes of chosen elements of geographical environment in the area of 64 square kilometres,which was marked out around Grzybów. Those elements are: forest area,surface water network,buildings and road network. The investigation was held on the basis of comparative cartography,using new and archival cartographic materials and GIS software - Quantum GIS. The investigation showed,that during the time of almost 100 years land use and it's functions has changed. Surface water network has changed significantly. The density of rivers and irrigation canals has risen,while the number and area of ponds and lakes decreased. It can be explained by changes of terrain surface,that occurred mostly because of it's subsidence,as a result of the sulfur mining method. Another reason is declining of groundwater level. After ceasing of sulfur mining,the forest density increased. Large areas contaminated with sulfur preclude recovery of agricultural functions. Settlement system,stabilised until 1950's,has changed very dynamically. Many farms situated near the sulfur deposits were displaced. Total length of road network increased, and the road surfaces got better quality.