Avant-garde in earnest! Stern’s biographical experiments with Apollinaire

Artykuł poświęcony jest genealogicznemu śledztwu, jakie podejmuje Anatol Stern, próbując zrekonstruować pochodzenie Guillaume’a Apollinaire’a. Efektem badawczego postępowania staje się książka zatytułowana Dom Apollinaire’a. Rzecz o polskości i rodzinie poety, opublikowana w 1973 roku, będąca zbiorem szkiców, które ukazywały się wcześniej w krajowych i europejskich czasopismach, przygotowana do druku już po śmierci pisarza przez jego żonę, Alicję Stern. Przedmiot zawartych w artykule analiz stanowią nie tylko teksty opublikowane, ale przede wszystkim obszerny archiwalny zbiór materiałów poświęconych Apollinaire’owi, gromadzonych przez Sterna, a także różne formy literackich praktyk, w ramach których Stern dokonywał artystycznych przetworzeń biograficznych rozpoznań dotyczących autora Alkoholi. Perspektywę teoretyczną dla ujęcia szerokiego spektrum tekstów auto/biograficznych wyznacza pojęcie life writing. W toku analiz na plan pierwszy wysuwa się wartość komentarza Alicji Stern, zawartego w jej niepublikowanym pamiętniku, sugerującego możliwość „kryptoautobiograficznej” lektury niektórych poświęconych Apollinaire’owi tekstów Sterna. Taka linia interpretacji – eksponująca sytuację „obcego” – otwiera możliwość poszukiwania „marańskiego podmiotu” i miejsc, w których ujawnia się przemilczana przez Sterna własna sytuacja „obcego” wraz z różnymi formami maskowania własnej „zakłóconej”, „niestabilnej” tożsamości.

The article is devoted to a genealogical investigation, undertaken by Anatol Stern, in his attempt to reconstruct the origin story of Guillaume Apollinaire. The effect of his research is a book entitled Dom Apollinaire’a. Rzecz o polskości i rodzinie poety, published in 1973, which is a collection of essays, previously published in Polish and European journals, prepared for publication after the author’s death by his wife, Alicja Stern. The subject of analyses in the paper are not only the published texts but first and foremost an extensive archival collection of materials devoted to Apollinaire, collected by Stern, as well as different forms of literary practices, within which Stern carried out artistic biographical modifications of his findings concerning the author of Alcools. The theoretical perspective adopted for the analysis a wide range of auto/biographical texts here is the concept of life writing. In the course of the study the value of Alicja Stern’s commentary, found in her unpublished memoir, comes centre stage, as it indicates the possibility of a “pseudo-auto-biographical” reading of some of Stern’s texts devoted to Apollinaire. This line of interpretation – exposing the situation of “the other” – opens up the possibility of looking for a ”Maroon-like subject” and places in which Stern’s own situation of “the other” along with various forms of masking his own “interrupted”, “unstable” identity.