„Jestem sobie chochlik – kogo mogę, zwodzę” – szkic do portretu Antoniego Edwarda Odyńca (na marginesie jego „Listów z podróży”)

Niniejszy artykuł ma charakter porządkujący dotychczasowe, najistotniejsze ustalenia badawcze na temat sylwetki Antoniego Edwarda Odyńca. W tworzeniu szkicu do jego portretu (oprócz głównych faktów biograficznych) dużą rolę będzie odgrywać przywoływanie różnorodnych, najważniejszych dawnych i współczesnych postaw oraz stanowisk badawczych, jakie wobec niego zajmowano, zarówno tych pełnych estymy oraz rewerencji, jak i deprecjonujących bezlitośnie charakter jego poczynań i twórczości. Istotnym dziełem doświetlającym postać samego autora będą tutaj jego Listy z podróży. Najczęściej traktowano je jako źródło mniej lub bardziej wiarygodnych informacji o Adamie Mickiewiczu. Jednakże specyfika owych epistolarnych wypowiedzi równie wiele mówi nam o autorze. Rzeczywistością przewartościowującą dotychczasowe postrzeganie zarówno postaw egzystencjalnych, jak i twórczych Odyńca, okazuje się zaś przywołanie kontekstu biedermeieru, czemu będą poświęcone końcowe partie pracy.

This article summarises the most important research on the figure of Antoni Edward Odyniec conducted so far. Apart from discussing the most important biographical facts, the present sketch makes references to a number of important attitudes and research positions taken towards this man of letters both in the past and at present, including both those full of esteem and reverence and those mercilessly depreciating the nature of his actions and work. An important work illuminating the figure of the author himself are his “Letters from Travel”. Although, most often, these letters are treated as a source of more or less reliable information about Adam Mickiewicz, they tell us just as much about the author. In the re-evaluation of the current perception of both the existential and creative attitudes of Odyniec, a special role is played by references to the Biedermeier context, to which the final parts of the work are devoted. An important work, illuminating the figure of the author himself, will be his Letters from travel. Most often they were treated as a source of more or less reliable information about Adam Mickiewicz. However, the specificity of these epistolary utterances tells us just as much about the author. The reality that re-evaluates the current perception of both the existential and creative attitudes of Odyniec turns out to be the reference to the Biedermeier context, to which the final parts of the work will be devoted.