Tematem artykułu jest francuska recepcja Tannhäusera, ze szczególnym uwzględnieniem różnych okoliczności słynnej paryskiej realizacji dzieła w marcu 1861 roku w Salle Le Peletier, szesnaście lat po jego prapremierze w Dreźnie. Autor zwraca uwagę, że w ciągu tych szesnastu lat Francuzi mogli zdobyć pewną wiedzę o twórczości Wagnera i jej entuzjastycznym odbiorze (artykuł Liszta w Journal des débats z 18 maja 1849 r. oraz jego książka „Lohengrin” i „Tannhaüser” de Richarda Wagnera opublikowany po francusku w Lipsku w 1851 r.) i krytyczny (artykuły François-Josepha Fétisa opublikowane w Revue et Gazette musicale de Paris od 6 czerwca do 8 sierpnia 1852 r.).
Wykonanie uwertury do Tannhäusera na koncercie Orkiestry Towarzystwa św. Cecylii 24 listopada 1850 r., choć dalekie od ideału, pomogło położyć podwaliny pod francuski wagneryzm.
Francuska premiera Tannhäusera odbyła się w Strasburgu 12 lipca 1855 roku. Utwór wykonał po niemiecku koloński zespół operowy pod dyrekcją Ferdinanda Rödera. Francuskie gazety były dość powściągliwe w tej sprawie.
Pomysł wystawienia Tannhäusera w Paryżu zrodził się dwa lata później. We wrześniu 1857, w odpowiedzi na propozycje z Niemiec, kompozytor i impresario Léopold Amat, były dyrektor teatralny les Bouffes-Parisiens, zorganizował musicale i inne atrakcje w Homburgu, Ems i Wiesbaden. Podczas „festiwalu muzycznego” w Wiesbaden, 24 września 1857 roku, Tannhäuser Ryszarda Wagnera został wykonany przed ekskluzywną publicznością, w skład której weszło wielu zaproszonych przez organizatorów paryskich dziennikarzy. Goszcząc w Wiesbaden licznych przedstawicieli paryskiej prasy i pokazując im operę Wagnera, Amat chciał zainteresować francuską opinię publiczną dziełem niemieckiego kompozytora, mając nadzieję, że w niedalekiej przyszłości może być wystawiona w Paryżu. Dziennikarze paryscy byli zachwyceni programem muzycznym i towarzyszącymi atrakcjami, ale ich wrażenia z wystawienia Tannhäusera, zamierzonego jako punkt kulminacyjny uroczystości, nie były entuzjastyczne, o czym świadczą przytoczone w tym artykule recenzje. W konsekwencji projekty Amata spełzły na niczym.
W dalszej części artykułu przedstawiono wydarzenia związane z paryską recepcją Tannhäusera w latach 1860 i 1861. Autorka omawia recenzje trzech koncertów wagnerowskich, które odbyły się w Théâtre-Italien – Salle Ventadour w styczniu i lutym 1860 roku, a zwłaszcza paryskiej premiery opery: odpowiedzi na takie pytania, jak okoliczności podjęcia decyzji o występie w Operze Paryskiej, problemy z francuskim tłumaczeniem libretta, relacje Wagnera z dyrygentem, orkiestrą i innymi pracownikami Opery Paryskiej, trzy marcowe spektakle Tannhäusera, główne przyczyny jego niepowodzenia i niejednoznaczne konsekwencje tego niepowodzenia, a także przeglądy prasy. Artykuł kończy się proroczymi słowami Baudelaire'a zapowiadającymi przyszłą rehabilitację Tannhäusera w Paryżu.
The subject of this article is the French reception of Tannhäuser, with particular emphasis on various circumstances surrounding the famous Paris production of the work in March 1861 at the Salle Le Peletier, sixteen years after its world premiere in Dresden. The author draws attention to the fact that over those sixteen years, the French could have acquired some knowledge of Wagner’s work and its reception, both enthusiastic (Liszt’s article in Journal des débats of 18 May 1849 and his book ‘Lohengrin’ et ‘Tannhaüser’ de Richard Wagner published in French in Leipzig in 1851) and critical (François-Joseph Fétis’s articles published in Revue et Gazette musicale de Paris between 6 June and 8 August 1852).
The performance of the overture to Tannhäuser in a concert given by the Saint Cecilia Society Orchestra on 24 November 1850, although far from ideal, helped to lay the foundations for French Wagnerism.
The French premiere of Tannhäuser took place in Strasbourg on 12 July 1855. The work was performed in German by the Cologne opera company directed by Ferdinand Röder. The French papers were rather reticent on the subject.
The idea of staging Tannhäuser in Paris arose two years later. In September 1857, in response to proposals from Germany, the composer and impresario Léopold Amat, a former theatre manager of les Bouffes-Parisiens, organised musical and other attractions in Homburg, Ems and Wiesbaden. During the ‘musical festivities’ in Wiesbaden, on 24 September 1857, Richard Wagner’s Tannhäuser was performed to an exclusive audience that included many Parisian journalists invited by the organisers. In hosting numerous representatives of the Parisian press in Wiesbaden and showing them Wagner’s opera, Amat wanted to interest French public opinion in the German composer’s work, hoping that it might subsequently be staged in Paris in the near future. The Parisian journalists were delighted with the musical programme and accompanying attractions, but their impressions of the performance of Tannhäuser, intended as the highlight of the festivities, were less than enthusiastic, as evidenced by the reviews quoted in this article. Consequently, Amat’s projects came to nought.
The next part of the article presents events related to Parisian reception of Tannhäuser in 1860 and 1861. The author discusses reviews of the three Wagner concerts held at the Théâtre-Italien – Salle Ventadour in January and February 1860, and especially the opera’s Parisian premiere, addressing such questions as the circumstances surrounding the decision to perform it at the Paris Opera, problems with the French translation of the libretto, Wagner’s relations with the conductor, the orchestra and other members of the Paris Opera’s staff, the three March performances of Tannhäuser, the main causes of its failure and the ambiguous consequences of that failure, as well as press reviews. The article concludes with Baudelaire’s prophetic words announcing the future rehabilitation of Tannhäuser in Paris.
