Wawelski spór Stanisława Tomkowicza z Adolfem Szyszko-Bohuszem

W latach 1908-1909 pojawił się istotny spór pomiędzy środowiskiem krakowskich konserwatorów zabytków a Centralną Komisją Konserwatorską w Wiedniu o metodę restauracji zamku królewskiego na Wawelu. Jego personifikacją był konflikt pomiędzy Maxem Dvořákiem reprezentującym stanowisko purystyczne oraz Stanisławem Tomkowiczem, który był zwolennikiem restauracji historycznej. Podobny w wymowie konflikt pojawił się w latach 20. pomiędzy Tomkowiczem a Adolfem Szyszko-Bohuszem prowadzącym wtedy prace konserwatorskie na Wawelu. Tym razem jednak to Tomkowicz reprezentował poglądy zbliżone do puryzmu w przeciwieństwie do Szyszko-Bohusza, który okazał się zwolennikiem bardziej swobodnego prowadzenia prac konserwatorskich na Wawelu, swoją metodę nazwał „neutralną” lub „poza czasem”. Konflikt zantagonizował częściowo środowisko konserwatorów polskich, jego zwycięzcą okazał się Szyszko-Bohusz, konsekwentnie realizując swoją wizję restauracji zamku wawelskiego.

In the years 1908-1909, a vital quarrel broke out between the environment of monument conservators in Krakow and the Central Conservation Commission in Vienna concerning the restoration method of the Wawel Royal Castle. Its personifi ed version was the conflict between Max Dvořák, representing a purist attitude, and Stanisław Tomkowicz who was in favour of historical restoration. A similar conflict occurred during the 1920s between Tomkowicz and Adolf Szyszko-Bohusz carrying out conservation work in the Wawel Castle then. That time, however, it was Tomkowicz who represented views close to purism, in contrast to Szyszko-Bohusz who favoured a freer manner of conducting conservation work in the Wawel Castle, and called his method “neutral” or “beyond time”. The conflict partially divided the milieu of Polish conservators, but its winner turned out to be Szyszko-Bohusz by consequently realizing his vision of the Wawel Castle restoration.