Możliwość samodzielnego ustalenia przez sąd cywilny, że czyn niedozwolony jest przestępstwem – uwagi na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczącego domniemania niewinności

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, sąd cywilny jest uprawniony dosamodzielnego ustalenia, czy czyn niedozwolony stanowi przestępstwo, nawet w przypadkubraku prawomocnego wyroku skazującego. Pogląd ten został wyrażony przez Sąd Najwyższyna potrzeby stosowania na podstawie art. 4421 § 2 k.c. wydłużonego terminu przedawnieniaroszczeń z tytułu czynów niedozwolonych stanowiących przestępstwo. Stanowisko SąduNajwyższego budzi wątpliwości na gruncie zasady domniemania niewinności. Celem niniejszegoartykułu jest w pierwszej kolejności przedstawienie standardu dotyczącego zakresuobowiązywania domniemania niewinności w postępowaniu cywilnym, wykreowanego przezEuropejski Trybunał Praw Człowieka na gruncie art. 6 ust. 2 EKPC, zgodnie z którym każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasuudowodnienia mu winy zgodnie z ustawą. Następnie jest nim ocena zgodności przyjętegoprzez Sąd Najwyższy poglądu dotyczącego możliwości zastosowania art. 4421 § 2 k.c. równieżw sytuacji braku prawomocnego wyroku sądu karnego, stwierdzającego winę konkretnejosoby, przez pryzmat standardu konwencyjnego.

According to the well-established Supreme Court’s case law, the civil court is entitled todetermine independently whether a tort constitutes a criminal offence even in the absenceof a final judgement of conviction. This opinion was expressed by the Supreme Court forthe purpose of applying the extended limitation period under Article 4421 § 2 of the CivilCode for claims for a tort that is a crime. The Supreme Court’s statement raises doubts on thegrounds of the presumption of innocence. The purpose of this article is firstly to present thestandard concerning the scope of the presumption of innocence in civil proceedings, createdby the European Court of Human Rights on the basis of Article 6 § 2 of the ECHR, accordingto which everyone charged with a criminal offence shall be presumed innocent until provedguilty according to law. Then it is the assessment of the compatibility of the Supreme Court’sopinion through the perspective of the Convention standard.