FCPR – uproszczona metoda wyznaczania wspólnych wag istotności kryteriów w analizach wielokryterialnych wspierających podejmowanie decyzji

Integracja systemów informacji geograficznej (GIS) i wielokryterialnej analizy decyzji (MCDA) umożliwia przetwarzanie i analizowanie zarówno danych przestrzennych (geograficznych), jak i danych o preferencjach uczestników (decydentów) w celu uzyskania informacji wspierających planowanie przestrzenne i procesydecyzyjne. W MCDA preferencje decydenta wyrażone w kategoriach wag kryteriów, które są ocenami względnego znaczenia kryteriów, odgrywają kluczową rolę w wynikach analizy. Jest to subiektywny element MCDA, który wpływa na wyniki i dlatego jest przedmiotem krytyki. Aby rozwiązać ten problem, można zastosować złożone systemy wspomagania decyzji SDSS, które zawierają dodatkowe informacje do specyfikacji wag, umożliwiają wymianę informacji i prowadzą do współpracy między decydentami. W badaniu przedstawiono alternatywne podejście, które w jak największym stopniu upraszcza proces określania wag. Opracowano metodę uproszczonego głosowania nad rankingiem kryteriów, w której respondenci wskazują jedynie kolejność k pierwszych najważniejszych kryteriów, o nazwie FCPR (First Criteria Partial Ranking). Metoda pozwala określić preferencje grupowe na podstawie częściowych informacji, jest to "mądrość tłumów". Uzyskane wyniki potwierdziły skuteczność proponowanego podejścia uproszczonego. Uzyskane w ten sposób wagi nie różnią się znacząco od tych określanych bardziej skomplikowanymi metodami. Zastosowanie opracowanej metody może ułatwić masowy udział w procesie podejmowania decyzji przestrzennych.

The Geographic Information Systems (GIS) and Multi-Criteria Decision Analysis (MCDA) integration allow both spatial (geographical) data and data about participants' (decision makers') preferences to be processed and analyzed to obtain information supporting spatial planning and decision-making processes. In the MCDA, the decision-maker's preferences expressed in terms of criteria weights, which are the assessments of criteria' relative importance, play a key role in the analysis results. It is a subjective element of the MCDA that influences the results and is, therefore, the subject of criticism. To solve this problem, complex decision support systems SDSS can be used that involve additional information for the specification of weightings, enable information exchange, and lead to collaboration between decision-makers. The study presents an alternative approach that simplifies the process of determining weightings as much as possible. The method of a simplified vote on the ranking of criteria has been developed, in which respondents indicate only the order of the k first most important criteria, named FCPR (First Criteria Partial Ranking). The method allows determining group preferences based on partial information, this is “the wisdom of the crowds”. The results obtained confirmed the effectiveness of the proposed simplified approach. The weights obtained in this way do not differ significantly from those determined by more complicated methods. The application of the developed method may facilitate mass participation in the process of spatial decisions making.