Spór o filozofię szaty. Cyprian Norwid a Thomas Carlyle

Stosunek Cypriana Norwida do wyłożonej przez Thomasa Carlyle’a w powieści Sartor Resartus filozofii szaty może co prawda wydawać się wyłącznie przedmiotem spekulacji, jednak nie ulega wątpliwości, że z Carlyle’em autor Vade-mecum zetknąć się musiał (o czym zaświadczają jego wykłady o Juliuszu Słowackim). W niniejszym studium kreślę dwa obszary możliwej intertekstualnej wspólnoty motywów Norwida z filozofią oraz legendą życia Carlyle’a: jedną wyznacza poemat Promethidion oraz fragment dialogu Wiesław mogący stanowić formę polemiki poety z Carlyle’owską filozofią szaty; drugą natomiast określa Tajemnica lorda Singelworth, w której sylwetka i postawa życiowa tytułowego bohatera noweli mogłyby zdradzać ekstrawagancje samego Carlyle’a (domniemanie wzmacnia fakt śmierci Carlyle’a w 1881 r., a więc w czasie pisania tzw. nowel włoskich).

Cyprian Norwid’s attitude to the philosophy of clothes presented by Thomas Carlyle in Sartor Resartus may indeed be perceived only as an object of speculation, but undoubtedly the author of Vade-mecum author must have encountered Carlyle (as confirmed in his lectures on Juliusz Słowacki). In this study I outline two areas of potential intertextual community of Norwid's literary motives with the life’s philosophy and life’s legend of Carlyle: one is delimited by the poem Promethidion and a fragment of the dialogue Wiesław, which may be a kind of polemic with the Carlylean philosophy of clothes; the other area is delineated by Lord Singleworth’s Secret, where the figure and life’s attitude of Singleworth could easily reveal the eccentricities of Carlyle himself (this supposition is corroborated by Carlyle’s death in 1881, thus in the time of Norwid’s writing so-called Italian novelettes).