Wartości religijne i orientacje rytualne współczesnej młodzieży w refleksji socjologicznej

W artykule podjęto refleksję na temat wartości religijnych i orientacji rytualnych współczesnej młodzieży, w kontekście ich wzajemnych związków i implikacji. W tym celu odwołano się do wybranych rezultatów autorskich badań empirycznych, przeprowadzonych pod koniec pierwszej dekady XXI wieku, wśród młodzieży maturalnej województwa świętokrzyskiego. Wartości religijne (sacrum) posiadają mniejsze znaczenie dla młodych, w porównaniu z innymi treściami aksjologicznymi (grupami wartości). Cechy „osobowości rytualnej” częściej przejawiają dziewczęta, osoby wierzące, głęboko wierzące i systematycznie praktykujące, pochodzące raczej z mniejszych środowisk lokalnych. Wydaje się, że zachodzące w Polsce przemiany cywilizacyjne osłabiają wpływ tradycyjnych instytucji socjalizacji religijnej, znacznie rzadziej wywołując pogłębienie zaangażowania kultowego w środowisku młodzieżowym. Niemniej, orientacje rytualne nabyte w okresie socjalizacji pierwotnej stanowią „pas transmisyjny” dla uczestniczenia w różnego typu rytuałach. Brak takich kompetencji utrudnia przeżywanie „tego, co niecodzienne”.

The article reflects upon the religious values and ritual orientations of the contemporary youth in the context of their mutual connections and implications. For this purpose, the results of the author´s empirical research conducted at the end of the first decade the 21st century among the high school seniors from the Świętokrzyskie region have been invoked. The religious values (sacrum) have less significance for young people in comparison with other axiological issues (the groups of values). The features of a “ritual personality” are more often displayed by the female students, believers and deep believers, those who systematically participate in religious practices, students coming from small local environments. It seems that the civilization transformations in Poland weaken the influence of traditional institutions of religious socialization. Moreover, the cult involvement in the youth environment rarely grows deeper. However, the ritual orientations acquired in the time of primary socialization constitute a “conveyor belt” for the participation in different types of rituals. The lack of such competence makes it difficult to experience the “unusual.”