From a natural object to a medical resource: the production of knowledge about petroleum by Johann Jacob Lerche

As the main tasks of the 18th-century Russian medicine were the support of the army and navy, and the protection of the empire from massive diseases, the regular research of local medical phenomena and resources was not clearly distinguished. The present paper attempts to reveal the ways in which medical knowledge was produced and communicated on the example of crude oil exploration by a Prussian physician in Russian service, Johann Jacob Lerche (1708-1780). Despite the fact that both his wide-ranging medical activities in different areas of the Russian empire and his extensive written heritage drew only fragmentary attention from scholars, they reflect the physician’s expertise in the research of naturalia which he manifested while performing his professional duties. Crude oil was one of the most remarkable mineral wonders of the Pre-Caspian region which Lerche visited twice (1732-1735, 1745-1747). On the basis of his three published accounts, which contain information on petroleum qualities and its practical application, the author investigates how the Baku crude oil, a natural object, was reinvented as a medical resource by an 18th-century state physician in the Russian empire. It is done through the consideration of the processes of world discoveries in the Age of Enlightenment, and the indigenous practices of the oil use. Finally, the significance of the author’s professional position as a state physician appears to have influenced the argumentation of curative qualities of petroleum and the advantages of its location.

Od obiektu naturalnego do zasobu medycznego: Johanna Jacoba Lerchego produkcja wiedzy o ropie naftowej Ponieważ głównymi zadaniami medycyny rosyjskiej XVIII wieku były wsparcie armii i floty wojennej oraz ochrona imperium przed epidemiami, regularne badania lokalnych zjawisk i zasobów medycznych nie są wyraźnie rozróżnione. W niniejszej pracy podjęto próbę przedstawienia sposobów produkcji i komunikacji wiedzy medycznej na przykładzie poszukiwania ropy naftowej przez pruskiego lekarza w służbie rosyjskiej Johanna Jacoba Lerchego (1708-1780). Chociaż również jego rozległa działalność medyczna w różnych obszarach Imperium Rosyjskiego i rozległa spuścizna piśmiennicza przyciągnęły tylko fragmentaryczną uwagę uczonych, odzwierciedlają one ogromne doświadczenie lekarza w badaniach nad naturą podczas wykonywania jego obowiązków zawodowych. Ropa naftowa była jednym z najbardziej niezwykłych cudów mineralnych w regionie nadkaspijskim, odwiedzanym przez Lerchego dwukrotnie (1732-1735, 1745-1747). Rozważając procesy odkrywania świata w oświeceniu oraz miejscowe praktyki używania ropy, autorka artykułu na podstawie trzech opublikowanych relacji Lerchego, zawierających informacje o jakości ropy naftowej i jej praktycznym przeznaczeniu, bada, w jaki sposób ropa naftowa z Baku jako obiekt naturalny została odkryta jako zasób medyczny przez lekarza państwowego w XVIII-wiecznym Imperium Rosyjskim. Ponadto znaczenie pozycji zawodowej autora jako lekarza państwowego wydaje się mieć wpływ na uzasadnienie leczniczych właściwości ropy naftowej, a ponadto na zalety jej umiejscowienia.