Idea „sztuki dla sztuki” w kontekście sytuacji komunikacyjnej „autor–czytelnik”

Autor artykułu rozpatruje koncepcję artystyczną „sztuki dla sztuki” (l’art pour l’art) w jej rozmaitych przejawach: jako manifest pewnej epoki historycznej (modernizm, dekadentyzm, postmodernizm) lub też osobisty światopogląd pojedynczych pisarzy i filozofów (Nabokov, Croce). Szczególną uwagę poświęca się nierozerwalnej symbiozie formy i treści, zwłaszcza idei ich strukturalno-semantycznej identyczności. Jednym z kluczowych wniosków przeprowadzonego badania jest wyraźna niejednorodność idei „sztuki dla sztuki”, której główne postulaty i tezy wykazują radykalne, niekiedy wykluczające się nawzajem różnice, w zależności od szkoły literackiej, literaturo- lub kulturoznawczej teorii, indywidualności konkretnego pisarza.

Автором статьи рассматривается художественная концепция «искусства для искусства» (l’art pour l’art) в её разнообразных проявлениях: как манифест определённой исторической эпохи (модернизм, декаданс, постмодернизм) или же личная установка отдельных писателей и философов (Набоков, Кроче). Особое внимание уделяется неразрывной взаимосвязи формы и содержания, а также идее их структурно-семантической тождественности. Одним из ключевых выводов проведённого исследования является крайняя неоднородность идеи «искусства для искусства», главные постулаты и основоположения которой обнаруживают радикальные, подчас взаимоисключающие отличия в зависимости от литературного направления, литературо- или культуроведческой теории, индивидуальности конкретного писателя.

The author of the article examines the artistic concept of “art for art’s sake” (l’art pour l’art) in its various forms: as a manifesto of a certain historical era (modernism, decadence, postmodernism) or the personal attitude of individual writers and philosophers (Nabokov, Croce). Particular attention is paid to the inextricable relationship of form and content, as well as the idea of their structural and semantic identity. One of the key conclusions of the study is the extreme heterogeneity of the idea of “art for art’s sake”, which main postulates and foundations reveal radical, sometimes mutually exclusive differences depending on the literary trend, literary or cultural theory, as well as in the individuality of a particular writer.