Od powodzi do suszy – analiza zmian sytuacji hydrogeologicznej w Polsce w latach 2010–2015

Sytuacja hydrogeologiczna oraz hydrologiczna na terenie Polski jest warunkowana przede wszystkim cechami klimatycznymi i przyrodniczymi, ale nie bez znaczenia jest także sposób użytkowania terenu i zagospodarowania zlewni. Zjawiska zarówno suszy oraz niżówki hydrogeologicznej, jak i powodzi i podtopień występowały na terenie Polski w przeszłości i z pewnością będą się powtarzały w przyszłości. Podejmowanie działań łagodzących w sposób efektywny skutki tego typu zdarzeń ekstremalnych jest możliwe, ale wymaga wiarygodnych i sprawdzalnych prognoz sytuacji hydrologicznej oraz hydrogeologicznej. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, państwowa służba hydrogeologiczna prowadzi jako zadanie ciągłą, cykliczną ocenę sytuacji hydrogeologicznej na obszarze kraju oraz wykonuje prognozy jej zmian. W pracy przedstawiono analizę zmian sytuacji hydrogeologicznej w latach 2010–2015, w którym to okresie w Polsce nastąpiło przejście od wysokich stanów położenia zwierciadła wód podziemnych, obserwowanych podczas powodzi w 2010 i następnie w 2011 r., do ekstremalnie niskich, związanych z suszą, stwierdzonych w 2015 r. Aby przedstawić czasowo-przestrzenne zmiany sytuacji hydrogeologicznej, autorzy wykonali analizę wartości ekstremalnych stanów wód podziemnych w rozpatrywanym okresie. Do badań wykorzystano wyniki pomiarów głębokości zwierciadła wód podziemnych z sieci obserwacyjno-badawczej Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego.

Hydrogeological and hydrological situation is primarily conditioned by climate and natural features, however, land use and catchment management are also important. Both droughts and low groundwater levels, as well as floods and flooding have been occurring in Poland in the past and they will certainly be repeated in the future. Undertaking measures aimed at effective mitigation of effects of such extreme events is possible. Nevertheless, this requires reliable and verifiable hydrogeological forecasting. In order to meet these expectations, the Polish Hydrogeological Survey undertakes cyclic assessments of hydrogeological situation in Poland on a national scale and carries out projections of its changes. This paper presents results of an analysis of hydrogeological situation in Poland between 2010–2015, during which a transition from high groundwater levels in 2010 and 2011 (related to flood events in 2010) to low levels (related to the drought in 2015) were observed. To present the spatio-temporal changes of hydrogeological situation in years 2010–2015 the authors analyze extreme groundwater levels in the considered period based on data from the national groundwater monitoring network of the Polish Geological Institute – National Research Institute.