Biskupi polscy na wojnach monarchów w XIII–XIV wieku

Obowiązek służenia władcy bezpośrednio na wojnie istniał także w Polsce średniowiecznej, ale w XIII i XIV w. podlegał znaczącym przemianom i był ciągle przedmiotem negocjacji, na które największy wpływ miały aktualne stosunki lokalnego Kościoła z władcą. Załamanie się władzy centralnej w pierwszych dziesięcioleciach XIII w., przy jednoczesnym wzroście wpływów papieskich doprowadziło do emancypacji kościoła w stosunku do władzy świeckiej, co zaowocowało także nieuczestniczeniem biskupów w wyprawach zbrojnych książąt. W okresie zjednoczeniowym pojawiły się co prawda wyraźne tendencje do zmiany tego nastawienia, ale nie zaowocowało to militaryzacją episkopatu na podobieństwo krajów sąsiednich. Biskupi zostali ponownie włączani w sferę działalności państwowej, ale ani władcy, jak się zdaje, nie nalegali na osobiste zaangażowanie zbrojne hierarchów, ani ci drudzy z własnej woli nie wykazywali większego zainteresowania rzemiosłem wojennym, co mogło być konsekwencją zmiany norm kulturowych i oczekiwań społecznych wśród elit późnośredniowiecznego Królestwa Polskiego.

The obligation to serve a ruler directly at war existed also in Poland until the first part of 13th century, however, with the passage of time it underwent significant changes and became subject to constant negotiations, which was mostly influenced by current relations between local Church and secular power. The collapse of central power then, with simultaneous increase of papal influence in Poland, led to the emancipation of the Polish Church and it resulted, among others, in the lack of bishops’ participation in the military affairs of Piast princes. Although there were clear tendencies to change this attitude during the unification period, this did not result in the militarization of the episcopate in the likeness of neighboring countries. The bishops were re-included in the sphere of state activity, but neither the rulers, it seems, insisted on the personal military involvement of the hierarchs, nor did the latter voluntarily show any greater interest in warfare, which could have been a consequence of changing cultural norms and social expectations among the elites of the late medieval Kingdom of Poland.