Does “Classic” Mean “Objective”? On Early Reportage by Dmitry Sokolov-Mitrich

The aim of this article is to analyze the narrative strategies and techniques present in Dmitry Sokolov-Mitrich's reportage. The author of the article focuses on the relationship between the "objective" genre form of reportage and the ideological message hidden in the text. The study includes objectivizing narrative techniques as well as persuasive forms that are linked to the reader's automatic psychological mechanisms and by "soft" means update the image of the world that Russian state propaganda tries to impose aggressively.                The author of the article comes to the conclusion that the classic form of reportage, based on a system of objectifying strategies and not containing textual determinants of fiction, cannot guarantee the objectivity and truthfulness of the presented facts. Belief in the truthfulness of the story told can only be the result of the "referential pact" and not the formal procedures used by the reporter. The analysis of Sokolov-Mitrich's work shows that the text of a reportage can be used not only to secretly influence the audience, but also to disguise views and ideas criticized in the primary (literal) layer of the text.

Целью статьи является анализ повествовательных стратегий и приемов, используемых в репортажах Дмитрия Соколова-Митрича. В центре внимания автора статьи находятся отношения между «объективной», жанровой, формой репортажа и идеологическим посланием, скрытым в тексте. Исследование охватывает объективизирующие повествовательные приемы и процедуры убеждения, которые выполняют функцию автоматических психологических механизмов воздействия на читателя и «мягкими» средствами актуализируют картину мира, навязываемую российской государственной пропагандой. В ходе анализа автор статьи приходит к выводу, что классическая форма репортажа, основанная на системе объективизирующих стратегий и не содержащая текстуальных детерминант художественной литературы, не может гарантировать объективность и правдивость представленных фактов. Вера в правдивость рассказанной истории может быть только результатом «референциального пакта», а не формальных процедур, применяемых репортером. Анализ произведений Соколова-Митрича показывает, что текст репортажа может использоваться не только в целях имплицитного воздействия на аудиторию, но и скрытого продвижения взглядов и идей, которые подвергаются критике в основном (буквальном) слое текста.

Celem niniejszego artykułu jest analiza strategii i technik narracyjnych obecnych w reportażach Dmitrija Sokołowa-Mitricza. Autor artykułu skupia się na relacji między „obiektywną” gatunkową formą reportażu a ideologicznym przekazem ukrytym w tekście. Badanie obejmuje obiektywizujące techniki narracyjne, a także formy perswazyjne, które są powiązane z automatycznymi mechanizmami psychologicznymi czytelnika i za pomocą „miękkich” środków aktualizują obraz świata, który stara się narzucać w sposób agresywny rosyjska propaganda państwowa. W toku analizy autor artykułu dochodzi do wniosku, że klasyczna forma reportażu, oparta na systemie strategii obiektywizujących i nie zawierająca tekstowych wyznaczników fikcji, nie może gwarantować obiektywności i prawdziwości przedstawionych faktów. Wiara w prawdziwość opowiadanej historii może być jedynie wynikiem „paktu referencjalnego”, a nie formalnych procedur stosowanych przez reportera. Analiza twórczości Sokołowa-Mitricza pokazuje, że tekst reportażu może być wykorzystany nie tylko do niejawnego oddziaływania na publiczność, ale także w sposób zamaskowany propagować poglądy i idee krytykowane w prymarnej (dosłownej) warstwie tekstu.