Cechy temperamentu a podatność na hipnozę

WSTĘP: Celem pracy była analiza związków pomiędzy podatnością na hipnozę a cechami temperamentu, takimi jak: żwawość, perseweratywność, wrażliwość sensoryczna, reaktywność emocjonalna, wytrzymałość i aktywność. MATERIAŁ I METODY: W badaniach wykorzystano Skalę Wyobraźni Twórczej (SWT) Wilson i Barbera oraz Formalną Charakterystykę Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT). Badaniem zostały objęte osoby z jednego z liceów ogólnokształcących. Analizie statystycznej poddano wyniki 120 osób (89 kobiet i 31 mężczyzn) w wieku 17–19 lat. WYNIKI: Z analizy korelacji wynika, że wrażliwość sensoryczna koreluje istotnie z podatnością na hipnozę. Na podstawie charakterystyki rozkładu zmiennej hipnoza oraz testu t-Studenta stwierdzono, że różnice między kobietami i mężczyznami są nieistotne statystycznie pod względem podatności na hipnozę. Na podstawie analizy regresji (zmienne temperamentalne a hipnoza) zaobserwowano, że w zasadzie tylko jedna zmienna daje możliwość predykcji podatności na hipnozę – wrażliwość sensoryczna (p = 0,003). Wykonano również analizę dyskryminacyjną; na podstawie zmiennych temperamentalnych można poprawnie zaklasyfikować 68% przypadków różniących się zmienną hipnoza (grupy skrajne). WNIOSKI: Stwierdzono, że wrażliwość sensoryczna koreluje istotnie z podatnością na hipnozę. Podobnie, spośród cech temperamentalnych jedynie wrażliwość sensoryczna jest jej predyktorem. Nie stwierdzono różnic w zakresie podatności na hipnozę w zależności od płci.

INTRODUCTION: The aim of this study was to analyze the relationship between hypnotizability and temperamental traits such as liveliness, perseverance, sensory sensitivity, emotional reactivity, endurance and activeness. MATERIAL AND METHODS: The study involved 120 students (89 females and 31 males) of a secondary school, aged 17–19. The Creative Imagination Scale (SWT) by Wilson and Barber and the Formal Characteristics of Behavior – Temperament Questionnaire (FCZ-KT) were used in the research. The results were analyzed statistically. RESULTS: Sensory sensitivity was shown to correlate significantly with a susceptibility to hypnosis. No statistically significant differences in hypnotizability between the sexes were identified. Moreover, extreme groups of individuals representing the highest and the lowest hypnotic ability were identified. Sensory sensitivity (p = 0.003) was found to be the only predictor variable in regression analysis for hypnotizability. Discriminant analysis revealed that 68% of cases differing in the ‘hypnosis’ variable can be correctly classified on the basis of the temperament variables. CONCLUSIONS: This study showed that there is a relationship between the temperament trait – sensory sensitivity and hypnotizability. Sensory sensitivity also proved to be a predictor of hypnotizability. There are no differences between sexes in terms of hypnotizability.