Reportaż historyczny jako forma współczesnej etnografii na przykładzie Czarnego ogrodu Małgorzaty Szejnert

Reportaż w Polsce osiągnął wyjątkowy status. Poważne analizy twórczości reportażystów z perspektywy literackiej najczęściej są jednak skupione na twórczości Ryszarda Kapuścińskiego czy Hanny Krall, natomiast te dotyczące przedstawicieli nowej szkoły polskiego reportażu przybierają co  najwyżej formę szkiców. Dziwi zwlaszcza brak właściwego omówienia twórczości Małgorzaty Szejnert, osoby niezwykle zasłużonej dla polskiego reportażu. Jej ostanie książki Czarny ogród, Wyspa klucz, Dom żółwia. Zanzibar i Usypać góry. Historie z Polesia nie są tylko dziełami literackimi, ale stanowią istotny wkład do innych dyscyplin. W wyniku szczegółowej analizy Czarnego ogrodu (Genologia; Reportaż historyczny a historiografia; Czarny ogród a antropologia; Poetyka Czarnego ogrodu; Tożsamość; Geopoetyka; Zakończenie) autorka artykułu stwierdza, że Małgorzata Szejnert uprawia właściwie historiografię, aczkolwiek zasadne jest poza tym stwierdzenie, że jej reportaże są również formą etnografii, spełniają bowiem wszystkie kryteria wymieniane przez Clifforda Geertza. Opisy poszczególnych społeczności są wyczerpujące, poruszają wiele aspektów codzienności i przybliżają realia życia, a przez to ułatwiają czytelnikom zrozumienie innych wspólnot.

Reportage in Poland has achieved a unique status. Serious analyzes of this kind of creativity from the literary perspective are, however, mostly focused on the work of Ryszard Kapuściński or Hanna Krall, while those concerning the representatives of the new school of Polish reportage take at most the form of sketches. Surprisingly, there is a lack of proper discussion on the work of Małgorzata Szejnert, a person of great merit for Polish reportage. Her last books: Czarny ogród (“Black Garden”), Wyspa klucz (“Key Island), Dom żółwia. Zanzibar (“Turtle’s House: Zanzibar”) i Usypać góry. Historie z Polesia (“Dump Mountains: Stories from Polesie”) are not only literary works, but they are an important contribution to other disciplines. As a result of a detailed analysis of the “Black Garden” (Genology; Historical reportage and historiography; “Black Garden” and anthropology; The Poetics of the “Black Garden”; Identity; Geopoetics; Conclusion), the author of the paper states that practically the reportages by Małgorzata Szejnert are historiography, although it is also reasonable to say that these reportages are also a form of ethnography, because they meet all criteria mentioned by Clifford Geertz. The descriptions of individual communities are comprehensive, they cover many aspects of everyday life and bring the realities of life closer together, and thus help readers to understand other communities.