Ocena stanu górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2016-2018 przy wykorzystaniu metody bilansu dochodów publicznych

Artykuł jest kontynuacją wcześniejszych prac prowadzonych w Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach nad oceną stanu górnictwa węgla kamiennego w Polsce, które obejmowały lata 2013-2015. Analizy wykonane metodą bilansu dochodów publicznych uwzględniają płatności publicznoprawne ponoszone przez branżę górniczą i jej bezpośrednie otoczenie społeczno- gospodarcze. Metoda bilansu dochodów publicznych w przeciwieństwie do „klasycznej” ekonomii oceniającej działalność gospodarczą na podstawie osiąganych zysków zakłada, że ilościowym miernikiem interesu społecznego jest dochód publiczny, na który składają się różnego rodzaju daniny publiczne, głównie podatki. W artykule przedstawiono wyniki porównania wysokości kosztów operacyjnych i zysków (strat) generowanych przez spółki węglowe w latach 2016-2018 ze strumieniami pieniężnymi, które w wyniku ich działalności wracają do funduszy publicznych w formie podatków, płatności i innych danin. Wykazano znaczne obciążenie górnictwa daninami publicznoprawnymi oraz wrażliwość tej branży na zmienną koniunkturę na światowych rynkach surowców energetycznych, w tym węgla. Zwrócono również uwagę na szczególne znaczenie branży węgla kamiennego dla polityki społecznej i bezpieczeństwa surowcowego kraju. Uzyskane wyniki analiz wskazują, że polskie górnictwo również w latach niskich cen na rynku węgla przysparza polskiej gospodarce wymierne korzyści. Potwierdza to celowość dalszego funkcjonowania górnictwa w Polsce, jednak przy założeniu prowadzenia efektywnych działań restrukturyzacyjnych, których wynikiem będą niższe koszty produkcji węgla.

The paper is a continuation of previous work carried out at the Central Mining Institute in Katowice on the assessment of the situation of hard coal mining in Poland in 2013-2015. The analyzes were made with use of the public income balance method take into account public law payments incurred by the mining industry and its direct socio-economic environment. The public income balance method, in contrast to the „classical” economy assessing economic activity on the basis of profits, assumes that the quantitative measure of public interest is public income, which consists mainly of taxes and parabudgetic funds. The article presents the results of a comparison of the amount of operating costs and profits or losses generated by coal companies in 2016-2018 with cash flows, which as a result of their activities return to public funds as taxes, payments and other levies. A significant burden of mining with public levies and the industry’s sensitivity to changing economic conditions on global energy commodity markets, including coal, have been demonstrated. Attention was also paid to the special importance of this industry for the social policy and raw material security of the country. The results of the analysis show that Polish mining sector distribute measurable benefits in the years of low prices on the coal market. This confirms the desirability of further functioning of the mining industry in Poland, however, assuming effective restructuring activities that will result in lower costs of coal production.