Mineral alluvial and deluvial soils, mineral-organic mucky soils and organic peat-muck soils were developed from the Holocene deposits in northern Poland. The total content of Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Mn, Zn and Cu was analysed in the following soils: alluvial soils which were formed from riverine deposits in delta and riverine landscapes, deluvial soils which were developed from slope deposits in a landscape of moraine hills and plains and in a riverine landscape as well as in mucky soils and peat-muck soils located in a landscape of moraine hills and plains and delta landscape. The aim of the paper was to determine total amount of the elements in a soil profile and catena sequence in the mentioned landscapes. Total content of analysed elements in the soils developed from the Holocene deposits varied considerably among the soil types, in a soil profile, among catena sequences and landscapes. The highest content of Fe, Mn, Mg, K, Zn and Cu was reported in alluvial soils whereas Ca reached the highest level in peat-muck soils. In the riverine landscape, the highest accumulation of total Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Mn, Zn and Cu was stated for alluvial soils, having the lowest location in the catena. In the landscape of moraine hills and plains, total content of K, Zn and Cu was the highest in deluvial soils and mucky soils located in the lower part of the slope. The total content of Ca and P was the highest in peat-muck soils having the lowest location in the catena. Statistically significant differences in the content of Ca, Mg, K, and Cu were stated between alluvial soils in the riverine and delta landscapes. The differences in the content of analysed elements, excluding Cu, were also statistically significant between alluvial and deluvial soils.
Z holoceńskich osadów na terenie północnej Polski wykształciły się mineralne gleby aluwialne i deluwialne, mineralno-organiczne gleby namurszowe oraz organiczne gleby torfowo-murszowe. Badania całkowitej zawartości Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Mn, Zn, Cu prowadzono w glebach aluwialnych wytworzonych z osadów rzecznych w krajobrazie deltowym i dolin rzecznych. Gleby deluwialne powstały z osadów stokowych w krajobrazie równin i wzniesień morenowych oraz krajobrazie dolin rzecznych. Analizowane gleby namurszowe i torfowo-murszowe były położone w krajobrazie równin i wzniesień morenowych oraz deltowym. Celem podjętych badań było określenie całkowitej zawartości pierwiastków — w ujęciu profilowym i katenalnym — w wymienionych krajobrazach. W glebach wytworzonych z osadów holoceńskich stwierdzono duże zróżnicowanie całkowitej zawartości badanych pierwiastków między wydzielonymi typami gleb, w układzie profilowym oraz w obrębie wydzielonych katen i krajobrazów. Największą całkowitą zawartość Fe, Mn, Mg, K, Zn i Cu stwierdzono w glebach aluwialnych, natomiast Ca — w glebach torfowo-murszowych. W krajobrazie dolin rzecznych największą kumulację całkowitego Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Mn, Zn i Cu stwierdzono w glebach aluwialnych położonych najniżej w katenie. W krajobrazie równin i wzniesień morenowych całkowita zawartość K, Zn i Cu była największa w glebach deluwialnych i namurszowych położonych w dolnej części stoku, natomiast Ca i P — w glebach torfowo-murszowych usytuowanych najniżej w katenie. Stwierdzono statystycznie istotne różnice w zawartości całkowitego Ca, Mg, K i Cu między glebami aluwialnymi w krajobrazie deltowym i dolin rzecznych oraz w zawartości wszystkich badanych pierwiastków, oprócz Cu, między glebami aluwialnymi i deluwialnymi. Słowa kluczowe: makro- i mikroelementy, gleby aluwialne, gleby deluwialne, gleby namurszowe, gleby torfowo-murszowe.
