Zespół Sjögrena – przegląd najnowszych wytycznych diagnostycznych istotnych w praktyce otolaryngologa

Zespół Sjögrena (ZS) jest złożoną chorobą tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym i dużej heterogeniczności klinicznej, radiologicznej i molekularnej. Charakterystycznym jej obrazem jest tzw. zespół suchości (sicca, dryness syndrome), w którym suchość oczu i błon śluzowych jamy ustnej spowodowane są naciekami limfocytarnymi gruczołów ślinowych i łzowych. Wtórnie do zespołu suchości rozwijają się: próchnica zębów, zakażenia grzybicze, zaburzenie lub utrata węchu i smaku, problemy z mową i żuciem. ZS może współwystępować z innymi schorzeniami o etiologii reumatoidalnej i autoimmunologicznej. Ze względu na zróżnicowany przebieg choroby, jej rozpoznanie może stwarzać trudności. W 2016 roku American-European Consensus Group (AECG) i European League Against Rheumatism (EULAR) opracowały nowe kryteria rozpoznania ZS. Narzędziami diagnostycznymi stosowanymi w jej identyfikowaniu są: testy serologiczne, ultrasonografia ślinianek, test Schirmera, badanie niestymulowanego przepływu śliny, metoda Ocular Staining Score. Brakuje jednak jednego tzw. „złotego standardu”. Całkowite wyleczenie ZS nie jest obecnie możliwe. Opisywana choroba ma charakter wieloukładowy, jej leczenie wymaga współpracy wielodyscyplinarnej oraz indywidualnego podejścia diagnostycznoterapeutycznego u chorych. Terapia jest ukierunkowana na leczenie objawów i profilaktykę powikłań. Leczenie objawów ZS w zakresie jamy ustnej polega na wdrożeniu odpowiednich nawyków w zakresie higieny jamy ustnej oraz przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów. W monitorowaniu postępu i efektów leczenia choroby wykorzystuje się skalę ESSDAI (The EULAR Sjögren’s syndrome disease activity index) oraz CODS (Clinical Oral Dryness Score).