Arcydzieła z ciasta. Toruńskie pierniki w zbiorach muzealnych w Polsce i na świecie

Artykuł prezentuje zagadnienie kolekcjonowania toruńskich historycznych pierników figuralnych w muzeach w Polsce i na świecie. Toruńskie pierniki, uznawane za jeden z symboli polskiego dziedzictwa kulinarnego, nabywano do zbiorów i udostępniano na ekspozycjach stałych i czasowych. Najstarsze tego typu obiektu mają blisko sto lat. Niektóre z nich zostały wyciśnięte z drewnianych form piernikarskich, które zaginęły w czasie II wojny światowej. Pierniki z nich odbite są zatem materialnym śladem tego jak wyglądały wspomniane klocki oraz jaki skład miało ciasto użyte do ich produkcji. Twarde trudno jadalne figuralne wypieki pełniły ważną rolę w komunikacji społecznej. Poprzez nadany kształt niosły określone treści i dzięki temu pełniły funkcje m.in. podarunku, ozdoby, gościńca. Zarówno formy jak i pierniki przechowywane w muzeach są świadectwem trwałości, żywotności oraz ciągłości tradycji rzemiosła i przemysłu piernikarskiego w Toruniu, sięgającej co najmniej XIV wieku.  Tym samym toruńskie pierniki są ważnym elementem dziedzictwa kulturowego nie tylko w wymiarze lokalnym, ale i światowym. Ponadto tekst przybliża problematykę opieki nad muzealiami o charakterze spożywczym.

The article presents the idea of collecting historical, figurative Toruń gingerbread in Poland and abroad. Toruń gingerbread cookies, regarded as one ofthe symbols ofthe Polish culinary heritage, were collected to in museums and exposed on permanent as well as on temporary exhibitions. The oldest ofthose objects are about one hundred years old. Some of them were baked in wooden gingerbread molds, which vanished during WW II. Gingerbread cakes and cookies (made in that way) are the only material trace left of how those molds looked as well as what the composition ofthe dough was. Hard, almost inedible figurative pastries played a significant role in social communication. Gingerbread, as well as gingerbread molds, are examples of durability, vivacity, continuity of gingerbread craft and industry tradition, which dates back to the 14th century. Their shapes were connected with specific functions they had: decorative elements, gifts, souvenirs. Toruń gingerbread cookies and cakes are an important part of cultural heritage, not only locally but also worldwide. The paper also refers to the problem of collecting and preserving food objects in museums.