Mobilność międzynarodowa naukowców. Płeć i posiadanie rodziny jako czynniki różnicujące?

Mobilność międzynarodowa polskich naukowców stanowi z jednej strony szansę dla rozwoju polskiej nauki, m.in. dzięki promowaniu jej w świecie oraz udziałowi polskich uczonych w międzynarodowych projektach i dyskursach o zasięgu międzynarodowym. Z drugiej jednak strony występuje zagrożenie odpływem najlepszych do innych krajów, gdzie warunki prowadzenia badań są dużo lepsze niż w Polsce, i nie chodzi tu wyłącznie o zarobki, ale o dostęp do sprzętu badawczego, najnowszej literatury, możliwość współpracy z najlepszymi oraz atmosferę swobodnej wymiany myśli. W związku z ową dwoistością znaczenia roli mobilności dla polskiej nauki, zasadne wydaje się przyjrzenie szansom zawodowym oraz karierom akademickim polskich naukowców. W dalszym ciągu bowiem brakuje systematycznie i kompleksowo przeprowadzanych badań mobilności oraz udziału pracowników naukowych w międzynarodowych projektach współpracy naukowej, w tym również zwracających szczególną uwagę na podobieństwa i różnice między kobietami i mężczyznami w kontekście gotowości do mobilności, co w obliczu coraz większego udziału kobiet w nauce i szkolnictwie wyższym nabiera szczególnego znaczenia. Autorka analizuje rolę rodziny i płci mobilnych naukowców w procesie podejmowania decyzji i oceny przydatności wyjazdu na zagraniczne stypendium.

On the one hand, international mobility of Polish researchers represents a development opportunity for Polish Sciences and humanities (through promotion of Poland’s scholarly achievements around the world and Polish scholars’ participation in international projects and debates). On the other hand, however, mobility also entails the risk of the best scholars to migrate to other countries where research conditions and facilities are much better than those available in Poland. Motivations do not boil down to higher to salaries but are also related to access to research facilities and most recent academic literaturę, opportunities to work with the most renowned scholars, in an atmosphere of unconstrained intellectual exchange. Considering this double role of mobility for Polish research and academia, it seems reasonable to take a look at the occupational opportunities and academic careers of Polish scholars. We still lack systematic and comprehensive studies on Polish scholars’ mobility and their participation in international academic co-operation, including studies which include the gender perspective and draw attention to similarities and differences between women and men in the context of readiness for mobility. This is increasingly important given the growing share of women in the academia and in higher education at large. The author analyses the role of gender and family status of mobile scholars in the decision-making process and assessment of potential usefulness of an international fellowship.