Labirynty Jana Amosa Komeńskiego i drogi prowadzące do uniwersalnej światłości

Jan Amos Komeński (1592-1670) − czeski pedagog, duchowny ewangelicki, myśliciel epoki zwanej nowożytnością żył pod wpływem renesansu i reformacji – dwóch ruchów kulturalnych, które wyzna-czają człowiekowi dwa nowe ideały życia. Renesans i reformacja na progu nowej ery ukazują myśl humanistyczną w określony sposób. Renesans odnawia w człowieku miłość do życia, w reformacji jedno-czy się ograniczona całość miłości do bliźniego. Dla obu ruchów społecznych znakiem jest indywidualizm: jednostka zdobywa ocenę o sobie samym. Tak tworzy się idea człowieka nowoczesnego, człowieka silnego, zdrowego, dobrego. W idei humanizmu, w posłudze członkom ludzkiej społeczności można znaleźć sens doczesnego życia. (Drtina, 1909; Sztobryn, 2011: 265).