Adapting French Legislation and Planning Solutions for Landscape Protection: the Case of Poland

Skuteczna ochrona krajobrazu zależy od przyjętych instrumentów prawnych oraz ich akceptacji społecznej. Polski system prawnej ochrony krajobrazu oparty jest głównie na ochronie obszarów cennych przyrodniczo oraz instrumentach wynikających z planowania przestrzennego. W artykule przedstawiono możliwości ochrony krajobrazu wypływające z polskiego prawa oraz opisano system ochrony krajobrazu funkcjonujący we Francji. We Francji ochrona krajobrazu wynika z przepisów prawa obowiązującego na poszczególnych szczeblach administracji. Uprawnienia oraz szczegółowość opracowań zależą od poziomu administracyjnego. Skuteczna ochrona krajobrazu we Francji jest między innymi realizowana poprzez identyfikację krajobrazów w formie obowiązkowego atlasu krajobrazów, jak również opracowania załącznika krajobrazowego, stanowiącego element wniosku o pozwolenie na budowę. Dużą rolę odgrywają certyfikacja wartościowych krajobrazów w zakresie przyznawanych etykiet, edukacja krajobrazowa i upowszechnianie wiedzy na temat ochrony krajobrazów. Pomimo długiej tradycji ochrony przyrody i krajobrazu naturalnego, ratyfikacji Europejskiej Konwencji Krajobrazowej oraz licznych prokrajobrazowych zapisów w prawie, w Polsce nadal obserwuje się postępującą degradację krajobrazu. Dokumenty planistyczne szczebla lokalnego wciąż nie zapobiegają chaotycznemu rozwojowi zabudowy, a instrumenty ochrony obszarowej umożliwiają ochronę krajobrazu tylko na niewielkiej powierzchni kraju. W obecnej sytuacji inspirującymi mogą się okazać obserwacje rozwiązań planistycznych pochodzących z krajów europejskich, które lepiej radzą sobie z wykonywaniem zaleceń prawnych dotyczących omawianej kwestii. Przykład francuski doskonale obrazuje zastosowanie w praktyce zapisów teoretycznych, które de facto nie różnią się znacznie od zapisów prawa polskiego. Analiza przepisów prawnych, a przede wszystkim sposobów ich wdrażania we Francji, jest inspirująca dla Polski, szczególnie w kontekście wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej oraz dążenia do osiągnięcia jak najlepszego zarządzania i ochrony krajobrazu.