Children’s perceptions of local religious sites in rural central Europe: case studies in the Czech-Polish and Polish-Slovak borderland

This study focuses on the local identities of children living in rural towns of Czechia, Poland and Slovakia. Cognitive maps, drawn by elementary school students in geographically proximate municipalities near international borders, provide a means of investigating the significance of local religious sites in the minds of young people. This research successfully examines everyday interactions between the subjects and their local landscape. It seeks to highlight religious elements of local identities. The methods employed in this research present a more humanistic and qualitative approach, shedding light on the daily experiences of children in rural settings. Recognizing the inclusion and even the placement and artistic details of a religious site in a child-drawn map is a powerful way to move research “beyond the ‘officially sacred’”. The methods also allow for a blending of both passive – including a religious site in a cognitive map – and active – ranking a religious site among the top three important places – declarations of a religious element within local, territorial identity. This study demonstrates how children use elements of the local religious landscape in constructing and re-constructing their community identity. The two Slovak municipalities showed the greatest affinity for religious elements among the expressions of local identity (children’s cognitive maps). Poland’s municipalities ranked in the middle and the two Czech municipalities scored lowest in terms of religious sites being considered important to the research participants.

Niniejsze opracowanie koncentruje się na badaniu lokalnej tożsamości dzieci mieszkających w małych miastach na pograniczu Czech, Polski i Słowacji. Mapy poznawcze, sporządzane przez uczniów szkół podstawowych w gminach położonych w pobliżu granic państwowych, pozwalają zbadać znaczenie lokalnych miejsc kultu religijnego w umysłach młodych ludzi. Badanie to z powodzeniem analizuje codzienne interakcje między badanymi a ich lokalnym krajobrazem. Ma na celu podkreślenie religijnych elementów tożsamości lokalnej. Metody zastosowane w badaniach prezentują bardziej humanistyczne i jakościowe podejście, rzucając światło na codzienne doświadczenia dzieci mieszkających na wsi. Mapy szczegółowej lokalizacji miejsc kultu religijnego szkicowane przez dzieci są doskonałym narzędziem na przeniesienie badań poza sferę „oficjalnie sakralną”. Metody te pozwalają również na wymieszanie na mapie elementów zarówno pasywnych (miejsca sakralne na mapie poznawczej), jak i aktywnych, zaliczających dany obiekt religijny do trzech najważniejszych preferencji elementów religijnych, w ramach lokalnej tożsamości terytorialnej. Niniejsze badanie pokazuje, w jaki sposób dzieci wykorzystują elementy lokalnego krajobrazu religijnego do konstruowania i rekonstruowania tożsamości społecznej. Dwie słowackie gminy wykazały największą sympatię do elementów religijnych. Polskie gminy uplasowały się pośrodku, a dwie czeskie gminy uzyskały najniższe oceny pod względem miejsc kultu religijnego uznanych za ważne dla uczestników badania.